مجله اینترنتی پارسی گو: در قرآن کریم می خوانیم: «وَنَحْنُ أَقْرَبُ إِلَيْهِ مِنْ حَبْلِ الْوَرِيدِ» (ق، ۱۶) یعنی: ما از رگ گردن او به او (انسان) نزدیکتریم. این آیه قرآن است و حالا در یک بیلبورد جنجالی وهن به آیه قرآن صورت گرفته است و با توجه به آیه ما از رگ گردن به انسان نزدیکتریم اینگونه تبلیغ شده است که ما از یقه به شما نزدیکتریم. جزئیات این اتفاق را در این مطلب مطالعه می فرمایید.
مهرشاد کاظمی، معاون فرهنگی و رسانهای ادارهکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان تهران، درباره حواشی پیش آمده برای یک شعار تبلیغی با متن «ما از یقه به شما نزدیکتریم» در بیلبوردهای شهری گفت: «شاید برخی جنجالها مربوط به خود مسئول برند باشد و گرنه هر چیزی را میشود به قرآن نسبت داد. علاوه بر این مگر این تبلیغ حرف بدی میزند؟ مگر کالای آمریکایی را تبلیغ میکند؟ حالا اگر جملهاش هم شبیه به قرآن باشد که نیست، مُبلغ چیز بدی نشده است.»
وی افزود: «در هر صورت تیم کارشناسی ارشاد به عنوان مرجع، چنین برداشتی را از این جمله نداشته از نظر ما هم مانعی وجود ندارد. با این وجود طرح عوض شد و آن شعار هم در اندازه خیلی کوچک زیر آمده است.» کاظمی خاطرنشان کرد: «ارشاد کارش را درست انجام میدهد، علاوه بر این آیا درد ما در حوزه تبلیغات فقط این یک جمله است؟ صنعت پوشاک در آستانه ورشکستگی است. مجوز طرح اول و دوم را ما دادهایم و به نظرم مشکلی ندارد.»
بازی با آیه قرآن در یک تبلیغ شهری: نظارت بر تبلیغات موهن بر عهده چه کسی است؟
یک شرکت به تازگی برای تبلیغ محصول خود، از یک آیه قرآن الهام گرفته و با تغییر یک کلمه آن دست به تبلیغ محصول خود زده است.
به نوشته باشگاه خبرنگاران جوان، حفظ آرامش بصری یا دیداری شهروندان یکی از ماموریتهای شهرداری ها در سراسر دنیاست، که حذف زوائد شهری مانند پاک کردن دیوارها از کلمات نامناسب و پوسترها از این موارد به شمار می رود.
به منظور جلوگیری از آلودگی بصری در شهرها، شهرداری ها بیلبوردهایی را در سطح شهر تعبیه کرده اند، که شهروندان و شرکت های تجاری می توانند، با استفاده از آنها نوع خدمات خود را تبلیغ کنند.
اما تبلیغی هم که بر روی این بیلبوردها نصب می شود، اگر رعایت برخی مسائل مانند احترام به مقدسات، اقوام و شئونات اخلاقی را نکرده باشد، همچنان آلودگی بصری محسوب می شود و تنها تفاوتش با تبلیغات بی ضابطه ای که گاهی اوقات به دیوارهای شهری نقش می بندد، شیک و لاکچری بودن است.
به تازگی یکی از همین تبلیغات شیک و لاکچری، برای اینکه خودی نشان دهد و بیشتر به چشم آید، آیه ای از قرآن را دستاویز جلب توجه دیگران به خود کرده است.
بی توجهی به وهن مقام خداوند در بیلبوردهای شهری!
خدواند متعال در آیه ۱۶ سوره «ق» می فرمایند: «وَلَقَدْ خَلَقْنَا الْإِنْسَانَ وَنَعْلَمُ مَا تُوَسْوِسُ بِهِ نَفْسُهُ ۖ وَنَحْنُ أَقْرَبُ إِلَيْهِ مِنْ حَبْلِ الْوَرِيدِ» (ما انسان را آفریدیم و وسوسههاى نفس او را میدانیم، و ما به او از رگ قلبش نزدیکتریم.)
حالا یک شرکت تجاری برای تبلیغ محصولش، بر روی بیلبوردهای تبلیغاتیاش خطاب به شهروندان نوشته که «از یقه به شما نزدیکتریم». از رگ گردن به انسان نزدیکتر بودن، یک صفت قرآنی هست که تنها مخصوص ذات اقدس الهی است و صاحب این جمله (آیه) هم خداوند متعال است.
قطعا هیچ کسی نمی تواند، ادعا کند که از رگ گردن به دیگری نزدیکتر است و تاکنون اگر کسی خواسته با پیشروی خود به حریم دیگران خودی نشان دهد، هرگز از مسئله «رگ گردن» استفاده نکرده و مسائلی دیگر همچون اتاق کار یا میز کار را پیش کشیده است.
سوال اینجاست که چگونه وهن و کوچک نمودن آیات قرآن می تواند ملعبه دست شرکت های تبلیغاتی شود و کسی هم در این شهر متوجه این موضوع نشود.
برزین ضرغامی رئیس سازمان زیباسازی شهرداری تهران در گفتگو با خبرنگار حوزه شهری گروه اجتماعی باشگاه خبرنگاران جوان در پاسخ به این سوال گفت: وظیفه نظارت بر محتوای بیلبوردهایی که در سطح شهر نصب می شوند بر عهده وزارت ارشاد است.
رئیس سازمان زیباسازی شهرداری تهران، تصریح کرد: وظیفه سازمان زیباسازی در حوزه نصب بیلبوردهای شهری تامین تابلو و اجاره بیلبوردها است.
موضوع محتوای نامناسب بیلبوردهایی شهری پیش از هم به خاطر استفاده از ادبیاتی که در شوخیهای جنسی به کار می رود، حاشیه ساز شده بود و پس از آنکه برای رعایت ادب در محیط های عمومی یک مطالبه جدی از طرف مردم صورت گرفت، انتظار می رفت دیگر شاهد این موضوع نباشیم.
اما دوباره وزارت ارشاد به محتوای یک تبلیغ که قرار است به صورت گسترده در فضاهای عمومی نصب شود، بی توجهی کرده و فارغ از اینکه در این تبلیغ سخن خداوند، مورد وهن قرار گرفته و یک محصول تجاری در جایگاهی مانند خداوند معرفی شده برای آن مجوز صادر کرده است.
هدفگیری معارف قرآنی و استهزاء آیات قرآن کریم: وزارت ارشاد اغماض نکند
بنا به نوشته ایکنا جانشین بسیج دانشجویی دانشگاه مذاهب اسلامی با بیان اینکه بیلبوردهای تبلیغاتی مانند «از یقه به شما نزدیکتریم!»، عمداً یا سهواً معارف عمیق قرآنی را مورد هدف قرار میدهد، از مسئولان وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی خواست تا در این موارد قاطعانه ورود کنند.
مدتی پیش بیلبوردی تبلیغاتی در سطح برخی مناطق شهر تهران با عنوان «از یقه به شما نزدیکتریم» نمایش داده شد که در رابطه با تبلیغ کت و شلوار ایرانی بود. استفاده و بهکارگیری عبارتی شبیه به یکی از آیات الهی قرآن کریم که خداوند متعال در آن گوشزد میکند که ما از رگ گردن به شما نزدیکتریم، باعث شد تا برخی از محافل مذهبی و قرآنی کشور نسبت به این موضوع و عدم توجه مراجع ذیربط به آن واکنش نشان دهند.
علیاصغر رضوانی، جانشین بسیج دانشجویی دانشگاه مذاهب اسلامی در گفتوگو با خبرنگار ایکنا؛ ضمن محکوم کردن این جریان، اظهار کرد: سهلانگاری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در سوء استفاده از گستره معارف قرآن در اذهان عمومی به نفع منافع اقتصادی اصناف، قابل چشمپوشی نیست.
رضوانی تصریح کرد: در روزهای گذشته بیلبوردی تبلیغاتی با عنوان «از یقه به شما نزدیکتریم» در سطح تهران و برخی از راههای ارتباطی کشور به نمایش درآمد که این بیلبورد به طور کاملا دقیق و عمیق ریشه معارف قرآن در جامعه را مورد هدف قرار داده است.
جانشین بسیج دانشجویی دانشگاه مذاهب اسلامی ادامه داد: با توجه به بیانات مقام معظم رهبری در اردیبهشتماه سال ۹۶ مبنی بر اینکه معارف قرآنی باید به گفتمان عمومی در جامعه تبدیل شود و اینکه یکی از مفاهیم قرآنی که در جامعه به صورت گفتمان عمومی تبدیل شده است، آیه «وَنَحْنُ أَقْرَبُ إِلَيْهِ مِنْ حَبْلِ الْوَرِيدِ» است و در حال حاضر این تبلیغات دست روی این گفتمان گذاشته و سهوا یا عمدا در حال تخریب یکی از گفتمانهای قرآن است.
رضوانی افزود: درواقع این بیلبورد اثرگذاری آموزه قرآنی را در ضمیر ناخودآگاه مخاطب مورد وهن قرار داده است و خواسته یا ناخواسته به محاربه با خدا رفته است؛ چراکه «نزدیکتر از رگ گردن» صفتی است فقط برای خدا. فلذا طراحان و عاملان این بیلبورد یا خائن هستند و یا جاهل.
وی در ادامه تصریح کرد: جالب است وقتی به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در این باره اعتراض میشود، این گونه پاسخ میدهند که «این تبلیغ قرار بود سه روز نمایش داده شود و فردا جمعآوری میشود. این تبلیغ چیز بدی نمیگوید؛ میگوید: «از یقه (که یک نرمافزار است) به شما نزدیکتریم»، کالای آن نیز کالای موردداری نیست و کت و شلوار ایرانی است». البته شهرداری قصد داشت تا این تبلیغ را بردارد؛ اما وزارت ارشاد اجازه نداد.
جانشین بسیج دانشجویی دانشگاه مذاهب اسلامی بیان کرد: این سخن ناشی از آن است که عالیترین مقامات مدیریتی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی از پارامترهای گفتمانسازی در جامعه بیاطلاع هستند که این نشان از سطح پائین سواد رسانهای ایشان است.
وی ادامه داد: باید به ایشان واکنش قاطع حضرت امام(ره) در مورد معرفی «اوشین» در قالب گفتمان الگوی جامعه را در رادیو یادآور شد که امام(ره) با چه قاطعیتی مقابل این انحراف گفتمانی ظاهر شدند؛ چراکه امام جامعه میداند انحراف در گفتمانهای جامعه خسارتی است جبرانناپذیر که عواقب آن در سالهای آینده گریبانگیر خواهد شد.
رضوانی در پایان اظهار کرد: لذا از وزارت ارشاد انتظار داریم که با این انحراف گفتمانی مبرز در جامعه به صورت قاطعانه و مسئولانه و انقلابی برخورد کند، در غیر این صورت جامعه دانشجویان بر خود لازم میداند خلأ اقدامات مدیریت انقلابی را در جامعه آتش به اختیار پاسخ دهد.
توضیح وزارت ارشاد درباره یک بیلبورد حاشیهساز
به نوشته باشگاه خبرنگاران جوان معاون فرهنگی و رسانهای اداره کل فرهنگ و ارشاد استان تهران، نسبت به حواشی تبلیغ شهری «ما از یقه به شما نزدیکتریم» واکنش نشان داد.
مهرشاد کاظمی معاون فرهنگی و رسانهای اداره کل فرهنگ و ارشاد استان تهران، درباره حواشی که اخیراً پیرامون محتوای یک بیلبورد شهری به وجود آمده است، به خبرنگار گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران جوان، گفت: این تبلیغ کارشناسی شده و مشکلی ندارد. نرم افزار «یقه» مربوط به خرید و فروش کت و شلوار از طریق فضای مجازی است؛ دیگر قرار نیست مشتری به صورت حضوری به مغازه برود.
وی افزود: این تبلیغ قرار بود سه روز نمایش داده شود و فردا جمع آوری میشود. جمله آن کاملاً با آیه قرآن فرق دارد. اگر بخواهیم تشابه سازی کنیم خیلی چیزها را میتوان با هم شبیه دانست. برخی دوست دارند حاشیه درست کنند؛ شاید هم خودشان به این مسائل دامن می زنند تا در فضای مجازی بیشتر مطرح شوند.
کاظمی اظهار کرد: این تبلیغ چیز بدی نمیگوید؛ میگوید «ما از یقه -که نرم افزار است- هم به شما نزدیک تریم». کالایش هم کالای مورد داری نیست و کت و شلوار ایرانی است. بسیار پیش آمده که بعضیها از روی قصد و غرض کالاهایی میآورند و اجازه تبلیغ هم نمیگیرند؛ سپس همه جا میگویند ارشاد به کالای ما مجوز نداد. برای مردم هم جذاب میشود که این کالا چه بوده که ارشاد مجوز تبلیغ آن را نداده است.
وی ادامه داد: شهرداری می خواست این تبلیغ را بردارد؛ اما ارشاد اجازه نداد، زیرا در این صورت حواشی بدتری ایجاد می شد. باید هوشیار باشیم و فریب افکار مغرض را نخوریم. رسانه هم وظیفه اصلی خودش را که بیان حقایق است، انجام دهد و این توطئهها را خنثی کند.
گفتنی است یک شرکت تبلیغاتی به تازگی از یک آیه قرآن الهام گرفته و با تغییر یک کلمه آن، دست به تبلیغ محصول خود زده است. «ما از یقه به شما نزدیکتریم» یادآور آیه معروف قرآن با معنای «ما از رگ گردن به شما نزدیکتریم» است. همین امر حاشیه هایی را در این روزها به وجود آورد.
چرا شعار جنجالی یک بیلبورد شهری حذف نشد؟
معاون فرهنگی و رسانهای اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان تهران علت حذف نشدن شعار جنجالی بیلبورد شهری را توضیح داد.
مهرشاد کاظمی معاون فرهنگی و رسانهای اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان تهران در گفت و گو با خبرنگار حوزه سینما گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران جوان، درباره موج جدیدی از اعتراضات به تبلیغ «ما از یقه به شما نزدیکتریم» در بیلبوردهای شهری گفت: شاید برخی جنجالها مربوط به خود مسئول برند باشد و گرنه هر چیزی را میشود به قرآن نسبت داد. علاوه بر این مگر این تبلیغ حرف بدی میزند؟ مگر کالای آمریکایی را تبلیغ می کند؟ حالا اگر جمله اش هم شبیه به قرآن باشد که نیست، مُبلغ چیز بدی نشده است.
وی افزود: در هر صورت تیم کارشناسی ارشاد به عنوان مرجع، چنین برداشتی را از این جمله نداشته از نظر ما هم مانعی وجود ندارد. با این وجود طرح عوض شد و آن شعار هم در اندازه خیلی کوچک زیر آمده است. کاظمی درخصوص مدت اکران این طرح در بیلبوردها گفت: قرار است به مدت یک هفته ادامه داشته باشد.
وی خاطرنشان کرد: شاید خود رئیس نرم افزار این کار را انجام می دهد، به نظرم این فتنه از خود صاحب برند است. ارشاد کارش را درست انجام می دهد، علاوه بر این آیا درد ما در حوزه تبلیغات فقط این یک جمله است؟ صنعت پوشاک در آستانه ورشکستگی است. مجوز طرح اول و دوم را ما داده ایم و به نظرم مشکلی ندارد.
گفتنی است یک شرکت در تبلیغ خود از شعار «ما از یقه هم به شما نزدیکتریم» استفاده کرده که موجب اعتراض بسیاری از مردم و کارشناسان شده است.
حکم توهین به مقدسات در شرع مقدس چیست؟
سوال: اگر کسانی آیات الهی را به تمسخر گرفته و یا به پیامبر(ص) و امامان(ع) توهین کنند، چگونه باید با آنان برخورد کرد؟!
مشروح پرسش: اگر کسی آیات الهی را به تمسخر بگیرد و به پیامبر(ص) و امامان(ع)توهین کند، چگونه باید در مقابلش عکس العمل نشان داد؟! چون این افراد بیشتر کسانی هستند که به ارشاد و توضیحات منطقی گوش نمیدهند. یا آنقدر از حقیقت دور شدهاند که بحث دین برایشان کوته فکری تام است.
قرآن کریم در چند آیه در ارتباط با کسانی که آیات روشن الهی را به تمسخر میگیرند و امر به معروف و نهی از منکر در آنها تأثیر نمیکند، میفرماید از آنها فاصله بگیرید و اگر در مجلس آنها نشستهاید جلسه را ترک و آنها را به حال خود رها کنید:
۱. «وَ قَدْ نَزَّلَ عَلَیْکُمْ فِی الْکِتابِ أَنْ إِذا سَمِعْتُمْ آیاتِ اللَّهِ یُکْفَرُ بِها وَ یُسْتَهْزَأُ بِها فَلا تَقْعُدُوا مَعَهُمْ حَتَّى یَخُوضُوا فی حَدیثٍ غَیْرِهِ إِنَّکُمْ إِذاً مِثْلُهُم»؛[۱]و خداوند (این حکم را) در قرآن بر شما نازل کرد که هر گاه بشنوید افرادى آیات خدا را انکار و استهزا مىکنند، با آنها ننشینید تا به سخن دیگرى بپردازند! و گر نه، شما هم مثل آنان خواهید بود.
۲. «وَ إِذا رَأَیْتَ الَّذینَ یَخُوضُونَ فی آیاتِنا فَأَعْرِضْ عَنْهُمْ حَتَّى یَخُوضُوا فی حَدیثٍ غَیْرِهِ وَ إِمَّا یُنْسِیَنَّکَ الشَّیْطانُ فَلا تَقْعُدْ بَعْدَ الذِّکْرى مَعَ الْقَوْمِ الظَّالِمینَ»؛ [۲]هر گاه کسانى را دیدى که آیات ما را استهزا مىکنند، از آنها روى بگردان تا به سخن دیگرى بپردازند! و اگر شیطان از یاد تو ببرد، هرگز پس از یاد آمدن با این جمعیّت ستمگر منشین!
به نوشته اسلام کوئست، خداوند به پیامبر اسلام(ص) دستور داده است، اگر مشاهده کردی کسانى آیات قرآن را به تمسخر گرفته و نسبت به آن سخنان ناروا میگویند، از آنها دوری کن. بدیهی است که این حکم اختصاصى به پیامبر(ص) ندارد، بلکه یک دستور عمومى است که در شکل خطاب به پیامبر اسلام(ص) بیان شده است.
آیات مورد بحث این حکم اسلامى را تأکید میکند و به مسلمانان هشدار میدهد هنگامى که بشنوید افرادى نسبت به آیات قرآن کفر مىورزند و استهزاء میکنند با آنها ننشینید تا از این کار صرفنظر کرده، به مسائل دیگرى بپردازند.
فلسفه آن هم کاملاً روشن است؛ زیرا این یک نوع مبارزه عملى به شکل منفى در برابر اینگونه کارها است؛ زیرا اگر مسلمانان در مجالس آنها شرکت مىکردند، آنها براى انتقام گرفتن و ناراحت ساختن ایشان به سخنان باطل و نارواى خود ادامه مىدادند، اما هنگامى که با بىاعتنایى از کنار آنها بگذرند، طبعاً سکوت خواهند کرد و به مسائل دیگر خواهند پرداخت؛ چرا که تمام هدف آنها ناراحت ساختن پیامبر(ص) و مسلمانان بود.
این موضوع به اندازهاى اهمیت دارد که در آیه دوم اضافه میکند، اگر شیطان ترا به فراموشى افکند و با اینگونه اشخاص سهواً همنشین شدى به مجرد اینکه متوجه موضوع شدی فوراً از آن مجلس برخیز و با این ستمکاران منشین.[۳]
در روایات نیز در بیان یکی از مصادیق این آیات از امامان نقل شده است که مراد این آیات، آن است که هر گاه کسی حق را انکار کند و زبان خود را به مذمت ائمه(ع) بگشاید باید از او اجتناب نمود، هر جا و به هر نوع که باشد. بنابر این، مراد از «آیاتِ اللَّهِ» اهل ائمه(ع) هستند، چنانچه على بن ابراهیم روایت کرده که «آیات اللَّه هم الأئمة علیهم السلام».[۴]
رسول خدا(ص) در این ارتباط فرمود: «من کان یؤمن باللَّه و الیوم الآخر فلا یجلس فی مجلس یسب فیه إمام أو یغتاب فیه مسلم»؛[۵] کسی که به خدا و روز جزا ایمان داشته باشد، در مجلسی که در آن به امام ناسزا گفته میشود، یا غیبت مسلمانی صورت میگیرد نمینشیند.
از امام رضا (ع) نیز در تفسیر آیه ۱۴۰ سوره نساء آمده است: «إذا سمعت الرجل یجحد الحق و یکذب به و یقع فی أهله فقم من عنده و لا تقاعده»؛[۶] هر گاه بشنوید که حق مورد انکار و تکذیب قرار مىگیرد و اهل مجلس به این کار سرگرم هستند، از آن مجلس برخیزید.
حکم توهین به مقدسات در قانون مجازات اسلامی چیست؟
توهین در لغت از ریشه وهن و مصدری عربی است که به معنای خوار و خفیف کردن آمده است. در اصطلاح حقوقی نیز به کاری گفته میشود که متضمن اسناد و اخبار نبوده و به نحوی است که در شخصیت و حیثیت متضرر از جرم نوعی وهن وارد نماید. به همین خاطر جرم توهین از جمله جرایم علیه شخصیت معنوی افراد تلقی میشود. چراکه تحقق این جرم موجب هتک حرمت اشخاص به وسیله رفتار مجرمانه، اعم از فعل، گفتار، نوشتار حتی در دنیای مجازی نیز میشود.
توهین، اعم از صریح یا ضمنی اغلب به صورت شفاهی یا کتبی و… با به کار بردن الفاظ رکیک، فحش، تحقیر و تخفیف صورت میگیرد که وسیله در آن شرط نیست بلکه طرز تلفظ کلمات، شخصیت بزه دیده، زمان و مکان، موقعیت اجتماعی بزه دیده و… در تحقق آن دارای اهمیت است.
عناصر تشکیل دهنده جرم توهین به مقدسات
الف) عنصر قانونی: عنصر قانونی جرم توهین در قوانین جاری عبارت است از مواد ۵۱۳ قانون مجازات اسلامی تحت عنوان توهین به مقدسات و…، ماده ۵۱۴ توهین به بنیانگذار نظام جمهوری اسلامی و… ماده ۶۰۸ توهین به اشخاص حقیقی، ماده ۶۰۹ توهین به روسای قوای سه گانه و سایرمقامات و… ماده ۷۰۰ تحت عنوان هجو افراد و ماده ۲۶ قانون مطبوعات، تحت عنوان توهین به دین مبین اسلام و مقدسات توسط مطبوعات، ماده ۶۱۹ تحت عنوان توهین به زنان و اطفال. همچنین مواد ۴۸ و ۴۹ قانون جرایم نیروهای مسلح را نیز میتوان نام برد. هر چند با توجه به توسعه وسایل ارتباط جمعی بویژه رایانه، توهین از رهگذر رایانه به روشنی جرمانگاری نشده است و از آن جا که وسیله ارتکاب جرم و توهین شرط نیست و آن را توجیه نمیکند میتوان عناصر موجود را در مورد جرم توهین از رهگذر رایانه نیز به کاربرد هر چند مقنن در قانون جرایم رایانهای ذیل فصل پنجم و مواد ۱۶ و ۱۷ و تحت عنوان هتک حیثیت و… بدان اشاره نموده است.
ب) عنصر مادی: رکن مادی جرایم توهین به صورت مشترک در تمام آنها شامل رفتار مرتکب به شرط مشخص بودن طرف و موهن بودن رفتار توهین آمیز و مطلق بودن آن است.
ج) عنصر روانی: عنصر روانی جرم توهین در ابتدا آگاهی مرتکب به توهین آمیز بودن رفتار ارتکابی است و سپس قصد وی به منظور تخریب شخصیت بزه دیده و ورود ضرر معنوی به نامبرده می باشد.
مجازات توهین به مقدسات
ماده ۵۱۳ قانون مجازات اسلامی، موضوع اهانت به مقدسات اسلامی در صورتی که جرم ارتکابی مشمول حکم سب النبی (توهین شدید به پیامبر گرامی اسلام و امامان و حضرت فاطمه زهرا و…) باشد اعدام و در غیر این صورت مشمول مجازات حبس از یک تا پنج سال خواهد بود.
ذیل ماده ۵۱۴ چنانچه کسی به هر نحوی به حضرت امام خمینی(ره)، بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران و مقام معظم رهبری اهانت نماید به حبس از شش ماه تا دو سال محکوم خواهد شد.
قانونگذار در ماده ۶۰۸ توهین به افراد (اشخاص حقیقی) از قبیل فحاشی و استعمال الفاظ رکیک را چنانچه موجب حد قذف نباشد به مجازات شلاق تا ۷۴ ضربه و یا از ۵۰ هزار ریال تا یک میلیون ریال جزای نقدی محکوم نموده است.
همچنین ذیل ماده ۶۰۹ آمده است هر کس با توجه به سمت یکی از روسای سه قوه یا معاونان رئیس جمهور یا وزرا یا یکی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی یا نمایندگان مجلس خبرگان یا اعضای شورای نگهبان یا قضات یا اعضای دیوان محاسبات یا کارکنان وزارتخانه ها و موسسات و شرکت های دولتی و شهرداری ها، در حال انجام وظیفه یا به سبب آن توهین نماید به سه تا شش ماه حبس یا ۷۴ ضربه شلاق و یا از ۵۰ هزار ریال تا یک میلیون ریال جزای نقدی محکوم می شود.
مجازات تعرض یا مزاحمت اطفال و زنان در اماکن عمومی و معابر چه با الفاظ و چه با حرکات مخالف شان و حیثیت، حبس از دو تا شش ماه و تا ۷۴ ضربه شلاق پیش بینی شده است.
مجازات کسی که با نظم یا نثر یا به صورت کتبی یا شفاهی کسی (دیگری) را هجو کند و یا هجویه را منتشر نماید حبس از یک تا شش ماه خواهد بود. قانونگذار در ماده ۲۶ قانون مطبوعات هر کس را که به وسیله مطبوعات به دین مبین اسلام و مقدسات آن اهانت کند در صورتی که به حکم ارتداد منجر شود حکم ارتداد را در مورد وی صادر و اجرا می نماید، در غیر این صورت طبق نظر حاکم شرع و براساس قانون تعزیرات (به موجب ماده ۵۱۳ قانون مجازات اسلامی) با مجرم رفتار خواهد شد. در مواد ۴۸ و ۴۹ که موضوع آن توهین هر نظامی در حین خدمت به مافوق خود و برعکس (افراد تحت امر) می باشد مجازات حبس از دو ماه تا یک سال پیش بینی شده است.
صرف نظر از عوامل و عناصر فوق و مجازات های مقرر، آنچه در مورد جرم توهین حائز اهمیت است منشا آن می باشدکه اغلب محرک های بیرونی و شرایط محیطی به آن دامن می زند یا تحت تاثیر عوامل درونی از قبیل خودخواهی و غرور، تعصب بی مورد، زیاده طلبی، نادیده گرفتن حقوق دیگران و… در سایه عدم کنترل رفتارهای شخصی به وقوع می پیوندد.
راه های پیشگیری و مقابله با جرم توهین نیز قبل از واکنش قانون در برابر آن در دست خود افراد است که با تعدیل و کنترل رفتار، برخورداری از سعه صدر، احترام به حقوق دیگران، خویشتنداری، صبر و شکیبایی و در نهایت اندکی گذشت در سایه توجه به تعالیم اسلامی و آموزه های دینی و ایمان و… با تقویت اراده فردی و جمعی درصدد مقابله با این پدیده زشت اجتماعی باشد.
البته باید توجه داشت که تبلیغ مذکور با انتخاب جمله «ما از یقه به شما نزدیکتریم» از یکسو به معنای آیه شریف قرآن که «ما از رگ گردن به شما نزدیکتریم» اشاره داشته و از سوی دیگر، به معنای نزدیکی خداوند به انسان، که زبانزد خاص و عام شده اشاره کرده است. تحلیل های زیادی پیرامون این بیلبورد نوشته شده است، اما از یک منظر، این برند، حالا با این جنجال سازی حسابی شهره شده است و شاید منظور و هدف تبلیغ کنندگان نیز همین بوده است. اگرچه توقع از مسئولان این است که به درستی و با قاطعیت با آن برخورد کنند تا در کشور اسلامی، شاهد چنین حوادثی نباشیم و یک روز حذف نام شهدا را نبینیم و روز دیگر توهین و وهن به آیات قرآن کریم را.
پی نوشت ها:
[۱]. نساء، ۱۴۰.
[۲]. انعام، ۶۸.
[۳]. ر. ک: مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج ۴، ص ۱۷۲؛ ج ۵، ص ۲۸۹، تهران، دار الکتب الاسلامیة، چاپ اول، ۱۳۷۴ش.
[۴]. قمی، علی بن ابراهیم، تفسیر القمی، محقق، مصحح، موسوی جزائری، سید طیب، ج ۱، ص ۱۵۶، قم، دار الکتاب، چاپ سوم، ۱۴۰۴ق.
[۵]. همان، ص ۲۰۴.
[۶]. عیاشی، محمد بن مسعود، التفسیر، محقق، مصحح، رسولی محلاتی، هاشم، ج ۱، ص ۲۸۱، تهران، المطبعة العلمیة، چاپ اول، ۱۳۸۰ق.
منبع: مجله اینترنتی پارسی گو.
درج مطالب مجله اینترنتی پارسی گو با ذکر منبع (www.parsigoo.com) بلامانع است.