مجله اینترنتی پارسی گو: تاکنون کسی شما را متجاوز صدا کرده است؟ شما چه خودتان را یک متجاوز می‌دانید؟ نه تجاوز به معنی حمله، کاری که کشور‌ها با خاک یکدیگر می‌کنند. منظور تجاوز به حریم خصوصی دیگران است. حریم در لغت به معنی پیرامون، اطراف و برای هر کس پیرامون مشخصی تعریف شده است.
به گزارش پارسی گو مرضیه بامیری در روزنامه جوان نوشت: تاکنون کسی شما را متجاوز صدا کرده است؟ شما چه خودتان را یک متجاوز می‌دانید؟ نه تجاوز به معنی حمله، کاری که کشور‌ها با خاک یکدیگر می‌کنند. منظور تجاوز به حریم خصوصی دیگران است. حریم در لغت به معنی پیرامون، اطراف و برای هر کس پیرامون مشخصی تعریف شده است. با حریم اجتماعی، سیاسی و جاده‌ها کاری ندارم. همه حرفم سر حریم‌های خصوصی است؛ هر پیرامونی که متعلق به ماست و گاهی مورد تجاوز دوست یا غریبه‌ها قرار می‌گیرد. آنقدر مقوله مهمی است که جامعه‌شناسان زیادی درباره‌اش تحقیق کرده‌اند. حتی انسان‌های اولیه برای خودشان حریم شخصی داشتند. یک حریم امن که فقط متعلق به آن‌ها بوده و بقیه موظف بودند قوانین ورود به آن را رعایت کنند. حتی محدوده حریم امن غارنشین‌ها مشخص بود و همان غار می‌شد ضامن امنیتشان. اما امروزه این حریم وسعت یافته و دیگر به چهاردیواری خانواده اطلاق نمی‌شود. شما حتی می‌توانید حریم روانی خودتان را داشته باشید.
حریم خصوصی در فضای مجازی
گاهی دوست دارید تنهای تنها باشید
شده گاهی دلتان بخواهد تنها باشید؟ دلتان می‌خواهد درِ اتاق را روی خودتان قفل و با خودتان خلوت کنید. حتی نزدیک‌ترین افراد زندگی را هم دوست ندارید در آن لحظه ببینید. اگر همسرتان به زور بخواهد وارد اتاق شود یا کودکتان با گریه سعی کند شما را برای بیرون رفتن از اتاق قانع کند شما شاکی می‌شوید و احتمالاً غر می‌زنید که حتی در اتاق هم از دست شما آرامش ندارم. این اتفاق برای زن‌های خانه زیاد می‌افتد. مدام با بچه‌ها سر و کار دارند. تمام وقتشان در آشپزخانه است و در حال رسیدگی به امور خانه‌داری هستند. به محض فارغ شدن از کار‌های روزمره، درست وقتی می‌خواهند استراحت کنند یک متجاوز دوست داشتنی از راه می‌رسد و از او می‌خواهد که بازی کند. دلش می‌خواهد تنها باشد، اما فرصتش را ندارد و آرزو می‌کند کاش حریمی در خانه بود که می‌توانست اندکی تنها و برای خودش باشد. دلش می‌خواهد با یادداشت‌نویسی و ثبت خاطراتش آرام شود، اما باز هم در دفترش سایه یک صورت کنجکاو را می‌بیند که تا کمر روی نوشته‌اش خم شده است و اگر مادر بر اثر دلتنگی اشکی گوشه چشمش باشد او با کنجکاوی رصد می‌کند و می‌پرسد مامان گریه کردی؟ گاهی دلت می‌خواهد دور روح و روانت دیوار بکشی و از حال دلت برای هیچ کس حرف نزنی، اما همسرت نگران سکوت توست و می‌خواهد به اصرار پا به حریمت بگذارد و دردت را تسکین بخشد.
خانه حریم امن توست اما…
چارچوب خانه حریم خوبی است. کاملاً خصوصی و فقط بری اعضای خانواده. شاید برای پذیرفتن این حریم است که هیچ کس حق ورود بی‌اجازه به خانه کسی را ندارد. حتی اگر آن یک نفر پلیس باشد موظف است با دستور قاضی حکم ورود بگیرد. یا مثلاً دیده‌اید درخت میوه همسایه شاخه‌هایش تا دیوار شما آمده است. آب و کودش را همسایه می‌دهد، اما چون دیوار خانه شماست پس میوه‌اش هم از آن شماست. پیرامون ما چیز عجیبی است. همان ضرب‌المثل معروف چهاردیواری اختیاری.
اما همان حریم هم قانون خودش را دارد. نمی‌توانی، چون خانه توست هر وقت دلت خواست چکش کاری کنی یا هر وقت دلت خواست صدای موسیقی را بلند کنی. خانه حریم شخصی توست، اما حریمت در میان یک حریم بزرگ‌تر که میان چند نفر مشترک است محصور شده به نام مجتمع مسکونی. آنجا قوانین خودش را دارد و این بار این حریم برای غریبه‌ها غیرمجاز است، همه آن‌هایی که کلید آن ساختمان را ندارند. در حریم خودت هستی، اما حق قانون‌شکنی نداری. نمی‌توانی، چون در‌ها بسته است کودک آزاری کنی یا اعمال خلاف شرع انجام دهی. خانه تو حریم توست تا وقتی که قانون اجرا شود و آسیبی به کسی نرساند.
صفحه مجازی، آلبوم خانوادگی شما نیست
حریم بعدی که این روز‌ها سر و صدای زیادی به پا کرده حریم شخصی در فضای مجازی است. تو حق داری در کانال‌ها و گروه‌های مجازی عضو شوی و این می‌شود حریم شخصی خودت. برای آن‌ها رمز عبور بگذاری و کسی را در خواندن آن‌ها شریک نکنی. باز هم تا آنجایی حریم خصوصی است که خطرآفرین نباشد و امنیت و آرامش کسی را تهدید نکند. تو نمی‌توانی به صرف داشتن یک صفحه شخصی هر عکس و مطلبی را که دلت خواست بارگذاری کنی. نمی‌توانی عکس‌های مستهجن و مطالب زننده بگذاری و راحت شانه بالا بیندازی که صفحه‌ام به خودم مربوط است. اگر حتی یک نفر بیننده صفحه‌ات باشد تو موظفی قانون حریم شخصی مجازی را رعایت کنی. بعضی‌ها فکر می‌کنند صفحه مجازی اتاق خوابشان است. اجازه دارند هر چه دلشان خواست منتشر یا درباره هرچیزی که به ذهنشان خطور کرد اظهارنظر کنند. بعضی‌ها حریم صفحه شخصی را با آلبوم خانوادگی اشتباه گرفته‌اند. اتفاقات روزمره و تمام مهمانی‌ها و حتی برخی رفتار‌های دو نفره‌شان را می‌گذارند و جالب اینجاست که این صفحه‌ها دنبال کننده‌های زیادی دارند. اما سؤال من این است آیا شما که عکس عروسی، نامزدی یا هر مهمانی دیگری را برای مخاطبت به اشتراک گذاشتی اجازه سایر افراد توی عکس را هم برای انتشار داری؟ آیا می‌دانی گرفتن همان عکس در مجلس عروسی که حریم مشخصی برای بانوان تعیین کرده، گناه است و شما خیانت در امانت مرتکب شده‌ای؟ عروسی یک تعریف مشخص و پوشش بانوان هم در قسمت زنانه الگوی مشخصی دارد. پس شما حق نداری وسط مراسم یواشکی از مهمان‌هایی که کنارت هستند سلفی بگیری یا لایو برای مخاطبت بگذاری. شما فقط اختیار شخص خودت را داری، همین!
شما حق نداری عکس عروسی دوست، فامیل یا حتی خواهرت را بی‌اجازه او منتشر کنی. شما بدون توجه به علامت ورود ممنوع وارد خصوصی‌ترین حریم افراد شده‌ای. به هیچ کدام از این موارد پایبند نیستید، آن وقت اگر همسرتان از سر کنجکاوی گوشی شما را چک کرد و احتمالاً چت‌های شما را خواند قیل و قال راه می‌اندازید که گوشی یک وسیله شخصی است و او را متهم می‌کنید به تجاوز به حریم خود.
صفحه خصوصی حریم دارد
صفحه خصوصی حریم مشخص شده شماست، اما مخاطبان شما شامل این حریم نمی‌شوند. پس شما حق ندارید به دلیل تنها بودن هر دو همزمان در یک گفت‌وگوی مجازی، قوانین ارتباط را زیر پا گذاشته و به حریم اخلاقی قدم بگذارید. حق ندارید همکار، رئیس یا هر غریبه‌ای را که با او گفتگو می‌کنید به اسم کوچک یا لفظ جانم و عزیزم و… صدا کنید. حق ندارید پا را فراتر از موضوع مورد بحث بگذارید و درباره خصوصیات فردی و حتی فیزیکی اظهارنظر کنید. رفتار غیرمسئولانه شما می‌تواند باعث فروپاشی کانون یک خانواده باشد. مراقب حریم خصوصی خود باشید. حتی در تنها‌ترین اوقات! یادتان باشد غیر از خودتان خدایی هست که ناظر بر تمام اعمال و رفتارهاست و کوچک‌ترین حرکت شما از دید او دور نمی‌ماند.
خانم محترمی که مزون لباس داری، نمی‌توانی به میل شخصی خودت عکس مشتری با لباس جدیدش را بگذاری و تبلیغ کنی. آرایشگر محترمی که برای معرفی و تبلیغ کارت به نمونه کار نیاز داری، حق نداری بی‌اجازه عکس عروس‌هایت را در صفحه بگذاری. صفحه کسی اگر خصوصی است یعنی خصوصی است. پس شما حق نداری عکس‌ها و مطالبش را بدون درج منبع برای خودت کپی‌پیست کنی. حق نداری از صفحه دوست و آشنا اسکرین‌شات بگیری و در گروه‌های خانوادگی درباره فرد یا موضوعی اظهارنظر کنی.
می‌دانید چرا برای دستگاه‌های خودپرداز یک کلاهک کوچک تعبیه شده است؟ چون این مکان متعلق به یک نفر است. یک نفر که مقابل دستگاه قرار بگیرد و کار بانکی انجام بدهد. حضور شما و سر خم کردن روی صفحه خودپرداز تجاوز شما به حریم شخصی وی محسوب می‌شود. رمز اول، دوم، موجودی حساب و تمام امورش شخصی بوده و لازم است شما فاصله‌تان را با او حفظ کنید.
حریم بدن خود و دیگران را حفظ کنید
حریم بدن دیگر حریم مهمی است که این روز‌ها در باب آموزش آن به کودکان صحبت فراوانی می‌شود. وقتی این حریم حفظ نشود و بدون اجازه وارد این محدوده شوند یعنی متجاوزند. یعنی همان انسان‌های بیماری که از ناآگاهی کودکان سوء استفاده می‌کنند و آنان را مورد آزار و اذیت قرار می‌دهند. آموزش به موقع و آگاهی دادن به کودکان درباره حضور غریبه‌ها در پیرامونشان و آموزش حریم‌های امن می‌تواند از شیوع بزه و جرم جلوگیری کند.
فاصله‌ای که افراد در مواقع گفتگو با یکدیگر رعایت می‌کنند می‌تواند نوع رابطه آن‌ها را مشخص نماید. میزان فاصله آن‌ها می‌تواند با در آغوش کشیدن صمیمی شود یا می‌تواند رسمی و با دراز کردن دست همراه شود. حتی چشم‌ها هم حریم یک بدن محسوب می‌شوند و می‌توانند گستره خودشان را داشته باشند. در برخورد‌های عاطفی چشم توی چشم طرف مقابل و با غریبه‌ها چشم دوختن به زمین. گفتگو با غریبه هم که آداب اجتماعی و شرعی خودش را دارد و باید فاصله‌ها را حتی در حد رعایت پوشش‌ها حفظ کرد.
شاید امروزه بدحجابی یا بی‌حجابی به اسم آزادی، طرفدار زیادی داشته باشد و آن را نوعی آزادی به حساب آورند، اما در واقع خداوند بیش از همه به حریم امن زنان احترام می‌گذارد و با این قوانین سعی در محافظت آن‌ها دارد. حجاب هرگز محدودیت نیست. همانطور که پوشش قسمت‌هایی از اندام یک امر بدیهی است و حتی انسان‌های بدوی هم با برگ خودشان را می‌پوشاندند، دیگر پوشش‌ها هم علت خودش را دارد و بسته به سلایق شخصی می‌تواند قابل تغییر باشد. یکی چادر دوست دارد و دیگری مانتوی بلند، اما پوشیده. یکی مقنعه می‌پسندد و یکی دیگر تعریفش از حجاب چیز دیگری است، اما آنچه مهم است اینکه این پوشش در چهاردیواری خانه کاملاً اختیاری و در مکان‌های عمومی طبق ضوابط است. پس اگر کسی مخالف جهت آب شنا کرد و به همین دلیل اعمال قانون شد حق اعتراض ندارد. مثل این می‌ماند که تو بدانی میزبان از سگ خانگی بدش می‌آید، اما با خودت ببری. اگر صاحبخانه به خاطر نقض قانون حریمش سگ را بیرون کرد یا رفتار معترضانه‌ای داشت حق با اوست. یا مثلاً آرایشگاه‌های زنانه و باشگاه‌های ورزشی بانوان اغلب درهایشان باز است و فقط با یک پرده پوشانده شده و فقط روی سردرش نوشته شده است فقط بانوان. همین کافی است که هر مخاطب عاقلی بفهمد که حق ورود به آن حریم را ندارد. اگر قرار بود حریم‌ها شکسته شود دیگر واژه امنیت معنایی نداشت.
قوانین و مقررات حریم‌ها را مشخص می‌کند
حریم‌ها خیلی وسیع هستند. مثلاً تهیه بلیت به منزله تعیین عرض یک صندلی به عنوان حریم شخصی است و کسی حق ندارد بی‌اجازه از آن استفاده کند. بسیاری از بانوان جوان وقتی سوار اتوبوس بین شهری می‌شوند به دلیل راحت بودن تا مقصد یک صندلی خالی تهیه می‌کنند که کسی مزاحم نشود. لازم نیست برای حریمش سند منگوله‌دار داشته باشد. همین که کیفش را گذاشته است و یک بلیت در دستش دارد کافی است.
یکی از مواردی که حریم افراد شکسته می‌شود، رانندگی در لاین بزرگراه است. طبق قانون فاصله مشخص تا خودروی جلو حریم تردد ماشین محسوب می‌شود. حالا اگر کسی با نقض قانون و به هر دلیلی این حریم را شکست و مانع تصادف شد مقصر است.
حالا که تکلیف حریم‌ها مشخص شد به راحتی می‌توان درست و غلط را تشخیص داد. نیازی به خشونت و اعمال قانون نیست. کافی است برای ورود به حریمی قانون آن مکان رعایت شود. درست مثل معامله‌ای که وقتی قرار است امضا شود باید طرفین به خوبی از مفاد آن گاه شوند و با اختیار شرایط حضور را بپذیرند.
حریم شخصی حریم خصوصی رعایت حریم افراد
احترام به حریم‌ها آموختنی است
بیایید احترام به حریم‌ها را بیاموزیم. به کودکانمان از کودکی بیاموزیم که به حریم‌های شخصی و اجتماعی احترام بگذارند. از همان روز‌های اول مدرسه که یاد می‌گیرند فقط یک سوم نیمکت متعلق به آنهاست و اگر کیف یا لباسشان را جای دوستانشان در مابقی سطح نیمکت بگذارند اسمش می‌شود زورگویی. حریم‌ها را به آن‌ها بشناسانیم و توضیح دهیم که باید مسئولیت حریم خود را که گاه بدنشان است گاه اتاق خواب و گاهی اتومبیل بپذیرند.
زندگی زیبا می‌شود اگر هر کس به آنچه متعلق به اوست قانع باشد و چشم به حریم‌های دیگران ندوزد. زیبا می‌شود اگر به حریم‌های شخصی یکدیگر احترام بگذاریم و بی‌اجازه وارد نشویم. زیبا می‌شود اگر محدوده روابط را حفظ کنیم و به بهانه دوستی و دل نگرانی کسی را تخلیه اطلاعاتی نکنیم. زیبا می‌شود اگر عادت کنیم از کسی درباره زندگی شخصی‌اش نپرسیم. نپرسیم چرا ازدواج نکردی؟ چرا طلاق گرفتی یا چرا بچه‌دار نمی‌شوی؟
قانون در این میان یک عامل مراقبتی و بازدارنده است تا حریم‌ها از حوزه امنیت خارج نشوند. گاهی با اعمال قانون برای بدحجابی گاهی با برخورد با راننده متخلف و گاهی…
اگر قانون نباشد، تجاوز به حریم بدن کودکان اتفاق می‌افتد. اگر در محدوده حجاب و پوشش سختگیری نکنند سنگ روی سنگ بند نمی‌شود و بی‌بندوباری همه جا را فرا می‌گیرد. شما دلت می‌خواهد در خانه خودت آشپزخانه شیشه و مواد مخدر راه بیندازی، اما قانون موظف است این حریم مرگبار را متوقف کند. نکته دیگر شرایط حضور در بعضی حریم‌هاست. مثلاً نمی‌شود با میل شخصی به مراسم سوگواری حضرت اباعبدالله (ع) رفت، اما با نوع پوشش و رفتار اهانت کرد. باید از اول اگر خلاف میل است به این اماکن نرفت. حریم یک گردهمایی مذهبی مشخص است؛ پس اگر کسی مخالف کار‌ها و برنامه‌هایشان است، دلیل ندارد در آن حضور پیدا کند.
تهیه و تنظیم: مجله اینترنتی پارسی گو