امروزه بسیاری از مردم برای تسکین دردهای عمومی بدن، ریلکس کردن و پیشگیری از ابتلا به انواع بیماری ها به مصرف دمنوش ها روی می آورند. در این مطلب قصد داریم فواید مصرف انواع دمنوش را مورد بررسی قرار دهیم، همچنین به معرفی برخی از دمنوش های مفید و کاربردشان بپردازیم
قبل از هر چیز به این سوال جواب میدهیم که اصلا دمنوش چیست؟
اغلب گیاهان بافت سفت و خشنی دارند که بدن قادر به هضم این بافت و دسترسی به ترکیبات مفید آن نیست. در نتیجه برای آن که ما بتوانیم از این ترکیبات سودمند نفع ببریم، با خیساندن گیاه در آب و یا دم کردن گیاه به اثرات مهم آن دست می‌یابیم. بنابراین نوشیدنی حاصل از دم کردن یک یا چند گیاه در آب جوشیده به مدت ۱۵ تا ۲۰ دقیقه در حالی که در ظرف بسته است و روی بخار ملایم قرار دارد و در نهایت صاف می شود را دمنوش می‌نامند. باید دقت داشت که اگر گیاهی را مستقیم با آب سرد یا گرم بجوشانند، جوشانده ای به دست می‌آید که دیگر ان را دمنوش نمی نامند و مورد بحث ما نیز نیست. اجزای گیاهان یا میوه های مورد استفاده برای تهیه دمنوش میتواند گل، برگ، ساقه، ریشه، دانه، پوستِ میوه یا اجزای دیگر گیاهان دارویی باشد
متخصصان تغذیه دمنوش ها را تایید می کنند؟
متخصصان تغذیه و همچنین بسیاری از پزشکان ، استفاده از مواد گیاهی را به مواد شیمیایی ترجیح می دهند. بنابراین با توجه به گیاهی بودن انواع دمنوش، یکی از مواد غذایی که می تواند باعث بهبود بسیاری از بیماری های شما شود و متخصصین تغذیه و پزشکان به ان توجه ویژه ای دارند، انواع مختلف دمنوش ها است. البته باید توجه داشت که برخی از دمنوش های اماده موجود در بازار کاملا طبیعی نیستند و به صورت صنعتی و گاها شیمیایی حاصل می شوند که مطمئنا این نوع دمنوش ها را هیچ کدام از متخصصان تغذیه و پزشکان توصیه نمی کنند.
آیا مصرف بیش از حد دمنوش خطرناک است؟
اگرچه گیاهان دارویی و بسیاری از میوه ها منشأ طبیعی دارند و در مقایسه با داروهای شیمیایی عوارض کم‌تری ایجاد می‌کنند، اما مصرف بی‌رویه یا غیرعلمی برخی از این گیاهان میتواند موجب عوارض ناخواسته و حتی مسمومیت‌های شدید گردد. بنابراین مصرف دمنوشها نیز همانند داروهای شیمیایی باید با آگاهی و پس از اطلاع از سازوکار عمل آن‌ها باشد. برای نمونه مصرف گل گاوزبان ایرانی به‌تنهایی در افرادی که فشار خون بالا دارند، میتواند به‌شدت مخاطره‌انگیز باشد
این مطلب به شما پیشنهاد می شود!
رژيم گیاه خواری چه ويژگي‌اي دارد كه مي‌تواند باعث سلامتي شود و در واقع فواید گیاه خواری چیست و کمبود آهن در خوراک گیاهی چگونه تامین می شود؟
تفاوت دمنوش با چای چیست؟
چای نوعی نوشیدنی است که از برگ گیاهی به نام کاملیا سیننسیس تهیه می‌شود. مانند چای سیاه یا چای سبز اما دمنوش از برگ، گل، پوست درخت (مانند دارچین)، میوه، ریشه یا دانهٔ گیاهانی بخصوصی به غیر از کاملیا سیننسیس تهیه می‌شود.
طبقه بندی دمنوش ها
دمنوشها را می‌توان بر اساس خواص درمانی طبقه‌بندی کرد. برخی از خواص درمانی دمنوشها عبارتند از
| خواص درمانی | نوع گیاه |
| رفع خستگی چشم | چای‌های گل عینک (چشمک)، جو دوسر، قاشقک، چای ترش، سنبل الطیب (والرین)، بلوبری، ماته وفرنجمشک |
| کاهش علائم یائسگی | چای‌های سنبل ختایی (انجلیکا)، جو دوسر، بابونه آلمانی، گلرنگ (کاجیره)، گل ساعتی، سنبل الطیب (والرین)، رازک، گل همیشه بهار، اسطوخودوس (لاواندا)، چای نمدار (زیرفون)، شبدر قرمز، فرنجمشک، انواع چای رز، رزماری و پنج انگشت |
| آرامبخش | چای‌های پونه کوهی (اورگانو)، پوست مرکبات، آب قاشقی، گشنیز، گلرنگ، مرزه، جینسنگ سیبری، بابونه آلمانی (پر اثر)، یاسمین، قاشقک (پر اثر)، سوسنبر، گل راعی، شوید، گل ساعتی (پر اثر)، سنبل الطیب (پر اثر)، توت مار، گل شاه پسند، رازک، ماته، اسطوخودوس (لاواندا) (پر اثر)، نمدار (پر اثر)، به لیمو، فرنجمشک (پر اثر)، رزماری، رز گالیک |
| بهبود سرماخوردگی | چای‌های گل عینک، بادیان رومی، سنبل ختایی، سر خار گل (پر اثر)، زنجبیل شامی، آقطی سیاه (پر اثر)، جو دوسر، بادیان رومی، پونه کوهی (اورگانو)، نعناع گربه‌ای، کهن‌دار (جینکو)، خوک طلایی، گل گندم، هماور طبی، دارچین (پر اثر)، جینسنگ سیبری، بابونه آلمانی، زنجبیل (پر اثر)، بادیان ختایی، نخلک اره‌ای، آویشن (پر اثر)، کاسنی، پیاز کوهی، چای ترش، بابا آدم، زرشک معمولی، بابونه گاوی (پر اثر)، زوفا (پر اثر)، پونه)، گاو زبان اروپایی، گل همیشه بهار، گل ماهور، پنیرک، بومادران معمولی، برگ تمشک قرمز، شیرین بیان، نمدار، فرنجمشک، اوکالیپتوس (پر اثر) |
| نامنظمی قاعدگی و قاعدگی دردناک | چای‌های سنبل ختایی (پر اثر)، پامچال شب، گلرنگ، دارچین، بابونه آلمانی (پر اثر)، شاه افسر، مریم گلی، سوسنبر، تخم کرفس، سنبل الطیب (پر اثر)، پنج انگشت، گزنه دوپایه، ریحان، پونه، مرزنگوش، گل همیشه بهار (پر اثر)، اسپیره (عروس چمنزار)، بومادران معمولی، برگ تمشک قرمز، پامچال شب (پر اثر)، اسطوخودوس (لاواندا)، پای شیر، علف لیمو، فرنجمشک (پر اثر)، افسنتین، توت فرنگی وحشی |
| خواب‌آور | چای‌های پوست مرکبات، جینسنگ سیبری، بابونه آلمانی (پر اثر)، قاشقک، گل راعی، شوید، ریحان، گل ساعتی (پر اثر)، گل ساعتی (پر اثر)، سنبل الطیب (پر اثر)، گل شاه پسند، نعناع فلفلی، زالزالک خارتیز، رازک، مرزنگوش، اسطوخودوس (لاواندا)، نمدار، به لیمو، فرنجمشک (پر اثر) |
| بهبود تمرکز حواس | چای‌های کهن‌دار (جینکو)، آب قاشقی، آویشن، ریحان، ماته، رزماری، سرخه ولیک (زالزالک برگ‌ریز) |
دمنوش های محبوب در کشور ما کدامند؟
در ایران در سال‌های اخیر دم‌نوش‌های گیاهی و میوه‌ای مورد استقبال و مصرف برخی خانوارها قرار گرفته است. دلایل این استقبال گوناگون است. برخی برای نفع درمانی از این دمنوشها استفاده می‌کنند. تعدادی برای تنوع بخشیدن به نوشیدنی روزانه، آن را مصرف می‌کنند و برخی، نوشیدن دمنوش گیاهی را نوعی شیک بودن دانسته و جهت پذیرایی از آن استفاده می‌کنند. شایعترین گیاهان خریداری شده از عطاران که بصورت دمنوش نیز بکار می‌روند عبارتند از: گل گاوزبان ایرانی، سنبل الطیب، بنفشه، کاسنی، شاه تره، آویشن، پنیرک، گل ختمی، دارچین و زنجبیل.
طرز تهیه یک دمنوش ساده در منزل: طرز تهیه دمنوش به
- به را خوب شسته و با رنده درشت، رنده کنید.
- به رنده‌شده را روی یک وسیله گرمازا مثل شوفاژ یا داخل میوه‌خشک‌کن بریزید تا با دمای ملایم خشک شوند.
- بعد از اینکه به کاملا خشک شد، آن‌ها را داخل یک تابه داغ ریخته و بو دهید تا رنگ‌شان به قهوه‌ای تغییر کند. این کار باعث می‌شود رنگ دمنوش شما خوش رنگ‌تر و تقریبا شبیه رنگ چای شود و دوم اینکه عطر بسیار زیادی نسبت به نوع تفت‌داده نشده خواهید داشت.
- سپس اجازه دهید به بوداده‌شده، خنک شود و آن‌ها را درون ظرف شیشه‌ای ریخته و در یخچال نگهداری کنید.
- موقع دم‌کردن دمنوش به، یک قاشق غذاخوری از به خشک‌شده را به همراه هل و دارچین در یک لیوان آب جوش داخل یک قوری چینی بریزید و اجازه دهید به مدت ۲۰ دقیقه روی بخار آب دم بکشد.
- سپس آن را صاف کرده و یک قاشق چایخوری زعفران آب‌کرده به آن اضافه کنید.
- از آنجا که میوه به معمولا شیرین است، نیازی به اضافه کردن نبات یا شکر نیست اما در صورت تمایل می‌توانید یک تکه نبات داخل دمنوش ریخته و آن را شیرین میل کنید.
منابع: