کتاب و کتابخوانی، از مهمترین مسائل فرهنگی کشور است. افراد معمولا با توجه به معیارهای مختلف و با اهداف مختلفی به سمت کتاب می‌روند. بعضی‌ها فقط کتاب می‌خرند و برای این کار مسایلی مانند طرح جلد یا قطر کتاب را درنظر می‌گیرند. بعضی‌ها کتاب‌ها را می‌خوانند اما باز هم ملاک مشخصی برای انتخاب کتاب ندارند و هر چه به دست‌شان برسد، برای‌شان فرقی نمی‌کند. اما گروه دیگری هستند که با شناخت کافی و با اهداف مخصوص خودشان کتاب انتخاب می‌کنند. بهتر است به این گروه «کتاب‌خوار» بگوییم، چرا که کتاب برای این افراد از نان شب هم واجب‌تر است. اگر می‌خواهید شما هم به یک کتاب‌خوان حرفه‌ای تبدیل شوید و انتخاب‌های درستی در زمینه‌‌ی خرید کتاب داشته باشید، این چند مورد را رعایت کنید!
۱: زمینه مورد نظرتان را انتخاب کنید
همین که تصمیم گرفته‌اید کتاب‌خوان حرفه‌ای باشید یعنی پیش از این با کتاب مواجه بوده‌اید؛ پس حتما با توجه به شناختی که از خودتان دارید، می‌توانید زمینه مورد علاقه‌تان را انتخاب کنید. شعر دوست دارید یا رمان؟! داستان کوتاه دوست دارید یا کتاب‌های علمی؟! منظور این نیست که اگر رمان را انتخاب کنید تا آخر عمر نباید سراغ کتاب‌های شعر بروید، بلکه بهتر است زمینه اصلی مطالعات‌تان را در یک حوزه قرار دهید و بعد اگر فرصتی داشتید برای تفریح یا برای اضافه‌کردن بر اطلاعات‌تان، از حوزه‌های دیگر هم کتاب انتخاب کنید. من همیشه حس می‌کنم کسانی که در یک زمینه تخصص دارند بسیار کارآمدتر از کسانی هستند که از مسایل مختلف، تنها چیزهای کمی می‌دانند.
۲: مناسب سن‌تان کتاب بخوانید
کودک هستید یا نوجوان؟ جوان هستید یا بزرگسال؟ بهترین کار این است که مناسب سن‌تان کتاب انتخاب کنید. با این کار چیزی را از دست نمی‌دهید؛ چرا که به طور طبیعی هر انسانی رشد می‌کند و در وقت مناسب می‌تواند کتاب مناسبش را بخواند. دغدغه‌ها، نوع نگاه، کلمات مورد استفاده، حتی حروف‌چینی و صفحه‌بندی کتاب‌های کودک و نوجوان بسیار متفاوت از کتاب‌های بزرگسال است. به همین خاطر انتخاب کتاب مناسب از نظر سنی، باعث می‌شود لذت بیشتری از مطالعه‌تان ببرید.
۳: ناشرها را بشناسید
حالا که زمینه مطالعه و سن‌تان مشخص شده، بهتر است ناشرانی را که در زمینه مورد علاقه شما فعالیت می‌کنند، بشناسید. اگر چه گاهی ممکن است کتاب‌های خوبی توسط ناشران تازه‌کار یا ناشناخته منتشر شود، اما این را نباید فراموش کرد که ناشران با تجربه و حرفه‌ای معمولا کتاب‌های سطح پایین منتشر نمی‌کنند. از طرف دیگر، نویسندگان، شاعران و مترجمان حرفه‌ای نیز کتاب‌های خود را بیشتر به دست این ناشران می‌سپارند. پس شناختن چند انتشاراتی که کتاب‌های مورد نظر شما (مثلا رمان نوجوان، شعر بزرگسال و…) را چاپ می‌کنند، بسیار کمک‌کننده است.
۴: معرفی کتاب بخوانید
قبل از تهیه هر کتاب در مورد آن تحقیق کنید و چند معرفی کتاب بخوانید. خواندن معرفی‌هایی که صرفا به نام نویسنده و تاریخ نشر و قسمتی از متن کتاب اکتفا کرده‌اند، چندان مفید به‌نظر نمی‌رسد. بهتر است وب‌سایت‌ها یا افرادی را دنبال کنید که کتاب‌ها را به‌صورت حرفه‌ای نقد و بررسی می‌کنند. از این طریق راحت‌تر می‌توانید تصمیم بگیرید که فلان کتاب را دوست دارید یا نه.
۵: از کاردان‌ها کمک بگیرید
اگر نویسنده یا ناشر خاصی را نمی‌شناسید، بهتر است از کسانی که این شناخت را دارند، کمک بگیرید. البته حواس‌تان باشد همان‌طور که رنگ و غذای مورد علاقه افراد با هم تفاوت دارد، کتاب مورد علاقه‌شان هم می‌تواند متفاوت باشد؛ پس با پرسیدن «کتاب مورد علاقت چیه؟» از افراد مختلف، خودتان و دیگران را آزار ندهید. از کسانی سوال کنید که در این زمینه توانایی و تخصص دارند. به‌عنوان مثال نویسنده‌ها، شاعران، کتاب‌دارهای کتاب‌خانه‌ها، داوران جشنواره‌های کتاب و… می‌توانند گزینه‌های مناسبی در این مورد باشند.
۶: فهرست‌های از پیش تعیین‌شده را فراموش نکنید
همیشه فهرست‌های از پیش مشخص‌شده‌ای وجود دارند که می‌توانند در انتخاب کتاب مناسب به دادمان برسند. اسامی کتاب‌های برگزیده در جشنواره‌های معتبر داخلی و خارجی (مانند جشنواره جلال آل احمد، کتاب سال، مدال افتخار نیوبری، برندگان نوبل ادبیات و…) به راحتی قابل جست‌وجو است. همچنین سازمان‌هایی وجود دارند که بعد از بررسی کتاب‌ها در زمینه‌های خاص در هر سال فهرست کتاب‌های برگزیده‌شان را منتشر می‌کنند (مانند فهرست لاک‌پشت پرنده در زمینه کتاب کودک). اگر خودتان به نتیجه‌ای نرسیدید، می‌توانید از این کتاب‌های منتخب و برگزیده شروع کنید.
۷: هر کتابی نخوانید
تا چند وقت قبل عادت بدی داشتم و آن هم این بود که هیچ کتابی را نیمه رها نمی‌کردم؛ حتی اگر کتابی واقعا حالم را بد می‌کرد، سعی می‌کردم آن را تا انتها بخوانم بلکه نکته جدیدی یاد بگیرم. اما به قول یکی از دوستان کتاب‌خوارم، عمر ما بسیار کوتاه و میزان کتاب‌های نوشته‌شده در جهان بسیار زیاد است. پس برای خواندن بهترین کتاب‌های دنیا آن‌قدرها هم وقت نداریم. یعنی اگر تمام مراحل بالا را طی کردید و کتابی را تهیه کردید و مشغول خواندنش شدید اما از آن لذت نبردید، وقت‌تان را تلف نکنید؛ کنار بگذاریدش و کتاب دیگری دست بگیرید که خواندنش حالتان را خوب کرده و چیز جدیدی به زندگی‌تان اضافه کند.
نویسنده: نیلوفر نیک بنیاد (نویسنده وبلاگ نیکولا). منتشر شده در جیم.