بررسی اثرات توسعه گردشگری بر محیط زیست از طریق انتشار کربن دی اکسید

مجله اینترنتی پارسی گو: رشد چشمگیر بخش گردشگری در بسیاری از کشورها به رشد اقتصادی آنها در دهه‌های گذشته کمک زیادی کرده است؛ با این حال توسعه گردشگری ممکن است منجر به افزایش انتشار کربن دی اکسید شده و اثرات نامطلوب شدیدی بر محیط زیست داشته باشد. کلثوم تیموری در مقاله ای که در روزلاگ منتشر کرده است، به بررسی اثرات توسعه گردشگری بر محیط زیست از طریق انتشار گاز کربن دی اکسید پرداخته است. با ما همراه باشید:

ارزیابی فرضیه منحنی کوزنتس محیطی (EKC)  در بررسی اثرات توسعه گردشگری بر محیط زیست از طریق انتشار کربن دی اکسید

کلثوم تیموری: رشد چشمگیر بخش گردشگری در بسیاری از کشورها به رشد اقتصادی آنها در دهه‌های گذشته کمک زیادی کرده است. با این حال توسعه گردشگری ممکن است منجر به افزایش انتشار کربن دی اکسید (CO2)، به ویژه در بیشتر کشورهای در حال توسعه شود. بنابراین توسعه صنعت گردشگری می­تواند اثرات نامطلوب شدیدی بر محیط زیست داشته باشد.

گردشگری طی چند دهه گذشته رشد قابل توجهی را تجربه کرده و به یکی از بزرگترین صنایع در اقتصاد کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه تبدیل شده است. علیرغم درگیری­های داخلی و بین المللی مختلف، آشفتگی­های سیاسی، فعالیت­های تروریستی، بلایای طبیعی، بیماری­های همه گیر، بحران­های انرژی و مشکلات اقتصادی در بسیاری از نقاط جهان، پیش بینی شده است که تعداد گردشگران به ۸/۱ بیلیون نفر در سال ۲۰۳۰ برسد. گردشگری تأثیرات مثبت غیر مستقیم فوق‌العاده‌ای همچون پرداخت­ها، بهبود استانداردهای زندگی شهروندان، انباشت ذخایر ارزی، افزایش تولید کالا و خدمات، افزایش درآمدهای دولت در قالب سود و مالیات بر بسیاری از اقتصادهای ملی دارد. علاوه بر این، این بخش با انتقال درآمد منجر به همگرایی از کشورهای توسعه یافته به کشورهای در حال توسعه می­شود. بنابراین، گسترش صنعت گردشگری به عنوان موتور توسعه اقتصادی در سراسر جهان در نظر گرفته می­شود. در حالی که گردشگری اثرات اقتصادی بسیار مثبتی دارد، اما ممکن است اثر نامطلوبی بر محیط زیست به شکل انتشارکربن دی اکسید ( CO2) در سطح ملی و بین‌المللی داشته باشد، زیرا بیشتر فعالیت‌های گردشگری به مصرف انرژی مستقیم از سوخت‌های فسیلی یا به طور غیرمستقیم از برق نیاز دارد. به عنوان مثال، طبق  گزارش سازمان جهانی گردشگری، گردشگری مسئول ۵ درصد از انتشار CO2 در جهان است، به ویژه از طریق حمل و نقل، اقامتگاه و سایر فعالیت­های مرتبط با گردشگری.

با اذعان به اینکه روندهای افزایشی در توسعه گردشگری و فعالیت­های اقتصادی رو به رشد می­تواند منجر به افزایش آسیب­های زیست محیطی شود، محققان بسیاری تحقیقاتی را در مورد تخریب محیط زیست از طریق انتشار دی اکسید کربن (CO2) انجام داده­اند. در آغاز قرن بیست و یکم، گاسلینگ (Gössling) اولین کسی بود که با روش اندازه گیری سیستماتیک انتشار CO2 از بخش گردشگری  را مورد بررسی قرار داد. بعدها، همراه با او، بسیاری از محققان استدلال کردند که استفاده بیشتر از منابع طبیعی، سرمایه گذاری در صنعت گردشگری و مصرف انرژی در طول فعالیت­های گردشگری مانند پذیرایی، اقامت و حمل و نقل، محیط را آلوده می­کند؛  تعداد قابل توجهی از مطالعات به این نتیجه رسیدند که توسعه گردشگری ممکن است منجر به افزایش انتشار CO2، به ویژه در بیشتر کشورهای در حال توسعه شود. بنابراین توسعه صنعت گردشگری می­تواند اثرات نامطلوب شدیدی بر محیط زیست داشته باشد. اثرات زیست‌محیطی ناشی از گردشگری اجتناب‌ناپذیر است، زیرا بیشتر فعالیت‌های مرتبط با گردشگری شامل مصرف انرژی از سوخت‌های فسیلی است، بنابراین منجر به انتشار مقدار قابل توجهی CO2 می‌شود. گردشگری یک محرک مهم برای مصرف انرژی و در نتیجه تغییرات آب و هوایی جهانی است؛ فعالیت های توریستی (مانند سفر هوایی) انرژی بیشتری نسبت به جاذبه های توریستی (مثلا موزه ها یا مراکز تجربه) مصرف می­کنند. سفرهای هوایی در مقایسه با سایر اشکال حمل و نقل مرتبط با اوقات فراغت بیشترین تأثیر را بر مصرف انرژی و انتشار CO2  در جهان در داشته است.

با این حال، برنامه محیط زیست سازمان ملل متحد استدلال می­کند که گردشگری با مدیریت خوب می­تواند نقش مثبتی در رابطه با محیط زیست از طریق ترویج استفاده از فناوری و حمل و نقل دوستدار محیط زیست داشته باشد و  به حفاظت از محیط زیست کمک کند. بنابراین، گردشگری می‌تواند راهی برای افزایش آگاهی در مورد پادمان‌های زیست‌ محیطی و کار به عنوان ابزاری برای تأمین مالی تلاش‌هایی باشد که علیه تخریب محیط‌زیست کار می‌کنند. گردشگری اثرات اقتصادی، زیست محیطی و اجتماعی- فرهنگی اجتناب ناپذیری بر مقاصد مرتبط دارد. برای حفظ توسعه گردشگری، درک این تأثیرات و روابط متقابل آنها بسیار مهم است. به ویژه، در حالی که گردشگری تأثیر مثبتی بر رشد اقتصادی دارد (به عنوان مثال، درآمد و اشتغال بالاتر)، و بالعکس، می‌تواند اثرات زیست محیطی منفی نیز داشته باشد. تئوری اقتصاد گردشگری استدلال می­کند که رشد توریسمی ممکن است زمانی اتفاق بیفتد که گردشگری از طریق سرریزها و سایر عوامل خارجی تأثیر محرکی بر اقتصاد داشته باشد. گردشگری نه تنها سهم مثبت مستقیمی در توسعه صنایع مرتبط با گردشگری دارد، بلکه تأثیرات غیرمستقیم اما قابل توجهی بر توسعه سایر صنایع نیز دارد. صنعت گردشگری علاوه بر کمک به رشد تولید ناخالص داخلی سرانه، به سرمایه گذاری در زیرساخت­ها و توسعه سرمایه انسانی کشورها نیز کمک می­کند. رشد اقتصادی باعث افزایش درآمد گردشگری می­شود وقتی یک کشور توسعه سریع اقتصادی را تجربه می­کند، زیرساخت های گردشگری، آموزش و ایمنی در آن کشور بهبود می­یابد، که ممکن است پس از آن جذب گردشگران بین المللی بیشتر شود.

اثرات توسعه گردشگری: انتشار کربن دی اکسید

رابطه بین گردشگری و انتشار CO2 در بلندمدت نشان می‌دهد که فعالیت‌های گردشگری بین‌المللی بالاتر ممکن است منجر به تخریب محیط‌زیست شود. کشورهایی که بیش از ظرفیت زیستی موجود خود مصرف می­کنند از نظر ردپای اکولوژیکی مبتنی بر مصرف، سیاست گذاران باید توجه ویژه­ای به آن داشته باشند.

فرضیه منحنی کوزنتس محیطی (EKC)، ارتباط بین آلاینده های مختلف محیطی و درآمد سرانه با سطوح مختلف توسعه اقتصادی را نشان می­دهد این منحنی بیان میکند: در حالی که اثرات منفی زیست محیطی در مراحل اولیه توسعه اقتصادی به طور قابل توجهی افزایش می­یابد، انتشار گازهای گلخانه ای متعاقبا کاهش می یابد، که حاکی از بهبود کیفیت محیطی است. منحنی کوزنتس محیطی (EKC)،  نشان می­دهد که پس از رسیدن به یک نقطه آستانه، تأثیر گردشگری بر انتشار CO2 به طور قابل توجهی کاهش می­یابد و این کاهش در کشورهای توسعه یافته بسیار بیشتر از کشورهای در حال توسعه خواهد بود. بر اساس این شواهد، ما استدلال می‌کنیم که اگر کشورهای توسعه‌یافته سیاست‌های موثرتری مرتبط با گردشگری را اجرا کنند، این سیاست‌ها به کنترل قابل توجهی انتشار CO2 ناشی از گردشگری کمک می‌کند. به عبارت دیگر، فرضیه EKC نشان می­دهد که یک رابطه U شکل معکوس بین رشد اقتصادی و محیط زیست وجود دارد.

برخی مطالعات ادعا می­کند که اجرای گردشگری پایدار یا اکوتوریسم لزوماً منجر به افزایش انتشار CO2 نمی­شود، اما می­تواند حتی آنها را کاهش دهد. بر اساس گزارش سازمان جهانی گردشگری و برنامه محیط زیست سازمان ملل متحد، اجرای طرح­های توسعه گردشگری پایدار با استفاده از انرژی های پاک بیشتر و فناوری انتشار کمتر می تواند تا حد زیادی انتشار CO2 را کاهش دهد. بنابراین، ما به سیاست گذاران کشورهای در حال توسعه توصیه می­کنیم که برای ترویج سیاست­های گردشگری کارآمدتر و دوستدار محیط زیست، در نتیجه کاهش انتشار CO2، از کشورهای توسعه یافته پیروی کنند و از آنها یاد بگیرند. با انجام این کار، هم  کشورهای توسعه یافته و هم  کشورهای در حال توسعه می­توانند از اثرات مثبت اقتصادی گردشگری بهره مند شوند و در عین حال از بسیاری از اثرات منفی آن جلوگیری کنند.

افزایش سرمایه گذاری های گردشگری پایدار نه تنها فعالیت های گردشگری را تقویت می کند، بلکه انتشار CO2 مرتبط با گردشگری را نیز کاهش می دهد. از این رو،گنجاندن شاخص سرمایه گذاری گردشگری پایدار در مدل اثرات زیست محیطی می­تواند درک ما از میزان تأثیرات آن بر انتشار CO2 را افزایش دهد. همچنین استفاده از سیاست های سازگار با محیط زیست را در فعالیت های گردشگری (مانند ارتقای آگاهی اجتماعی از جمعیت مقاصد گردشگری و گردشگران، مکانیسم های کنترلی شامل ترویج/تشویق به رعایت قوانین و جریمه برای اثرات منفی میتواند به کاهش انتشار کربن دی اکسید کمک کند.

نویسنده: کلثوم تیموری (کارشناس ارشد فیزیک پزشکی)
منبع: مجله اینترنتی پارسی گو
درج مطالب مجله اینترنتی پارسی گو با ذکر منبع (www.parsigoo.com) بلامانع است.