مجله اینترنتی پارسی گو: کتاب روش‌های کشف علمی جرایم: کلیات پلیس علمی (کشف علمی جرایم) از دکتر مصطفی پیرعلی و عباس روزبه یکی از منابع اصلی درس پلیس علمی (کشف علمی جرایم) است. در این مطلب به نقل از وبلاگ پژوهشکده حقوق نمونه سوالات و خلاصه درس پلیس علمی برای شما دانشجویان عزیز و مخاطبین گرامی آماده شده است. با ما همراه باشید:
نمونه سوالات امتحانی درس پلیس علمی یا کشف علمی جرایم (از کتاب روش‌های کشف علمی جرایم مصطفی پیرعلی)
در این بخش نمونه سوالات امتحانی درس پلیس علمی از کتاب روش‌های کشف علمی جرایم: کلیات پلیس علمی (کشف علمی جرایم) از دکتر مصطفی پیرعلی و عباس روزبه تقدیم شده است:
سوال: ابعاد مختلف تحقیقات جنایی را بیان کنید؟
تحقیقات جنایی از لحاظ فنی به عنوان فن تحقیقات جنایی یا مترادف پلیس فنی نامیده می شود و تحقیقات جنایی از لحاظ علمی به عنوان پلیس علمی بیان می شود. و از لحاظ مدیریتی به عنوان مدیریت تحقیقات جنایی نامیده می شود. همچنین از لحاظ علم حقوق به عنوان حقوق تحقیقات جنایی نامیده می شود. در کشور ما اداراتی از قبیل اداره آگاهی مصداق پلیس جنایی است. تحقیقات جنایی از لحاظ فنی معادل رشته پلیس جنایی است. و پلیس جنایی سکاندار واقعی کشف جرایم است. در برخی کشور ها و یا در برخی از زمانها اصطلاح پلیس قضایی برای بیان وظایف کشف جرم بکار می رود. پلیس قضایی همان ضابطان دادگستری هستند ، البته برخی از مقامات قضایی از جمله مقامات تعقیبی و تحقیقی یعنی به ترتیب، دادستان و بازپرس جز ضابطان دادگستری محسوب می شوند. سازمان و اعضای تحقیقات جنایی با مفاهیم اساسی جرم شناسی ، علوم جنایی و حقوق جزا آشنایی دارند.
در چه مواردی مجریان قانون نیاز به تشخیص هویت اشخاص دارند؟ (موارد تشخیص هویت اشخاص را ذکر کنید.)
۱- لزوم آگاهی مراجع ذیصلاح قضایی از سوابق کیفری و احوال شخصیه اشخاص مورد نظر به منظورهایی از قبیل: صدور قرار یا اخذ تامین مناسب، تکمیل تحقیقات، تشخیص اینکه جرم ارتکابی از مصداق های تعدد و تکرار جرم است یا خیر و بالاخره تصمیم قضایی مناسب درباره متقاضیان صدور گواهی عدم سوء پیشینه کیفری و محکومانی که تقاضای عفو یا آزادی مشروط یا تعلیق اجرای مجازات دارند
۲- رعایت اصل فردی بودن مسئولیت و شخصی بودن مجازات و جلوگیری از اشتباه یا استبدال در این زمینه (کسی عمداً یا سهواً به جای دیگری مورد مجازات یا اقدامات تامینی و تربیتی قرار نگیرد)
۳- شناسایی و تحت نظر قرار دادن آن دسته از مجرمان حرفه ای که پس از آزادی از زندان ممکن است با مخفی نگه داشتن هویت واقعی و سوابق سوء پیشینه خود، درصدد پیدا کردن فرصت مناسب برای ارتکاب مجدد جرم باشند
۴- شناسایی هویت واقعی آن دسته از ارباب رجوع بانکها، دفاتر اسناد رسمی و مسافران عازم خارج از کشور و شرکت کنندگان در کنکور و مسابقات و غیره که مدارک هویتشان مورد شک و تردید باشد و نیز کسانی که قادر یا حاضر به ابراز هویت خود نیستند مثل افراد لال، مسن، کودکان، مجانین و افراد سابقه دار.
۵- شناسایی اجساد و اشخاص مجهول الهویه به منظور پیگیری مسائل بعدی آنها.
کاربردهای عکس در تشخیص هویت را بیان کنید؟
۱- تطبیق عکس با قیافه شخصی که احتمال می رود عکس متعلق به وی باشد
۲- تطبیق عکسی که احتمال می رود متعلق به شخص مورد نظر است با عکسهای قطعی و مسلم وی
موانع شناسایی اشخاص و کشف جرم از روی عکس را بیان کنید؟ (چهار مورد)
۱- تغییر قیافه اشخاص در اثر گذشت زمان و بالا رفتن سن
۲- افت کیفیت عکس رنگی در اثر مرور زمان.
۳- امکان انجام جراحی پلاستیک روی اندام های صورت.
۴- گریم کردن پیش از گرفتن عکس یا نیز بعد از آن.
۵- تغییر چهره به علت سوانح و سوختگیها.
۶- شباهت های دوقلو و بویژه دوقلوهای همسان یا یا تخمکی با هم
۷- مونتاژ عکس یک شخص در کنار عکس یا منظره غیر مرتبط با وی و بعضاً غیر اخلاقی بدون اطلاع و تمایل وی.
۸- امکان دخل و تصرف و ایجاد تغییرات در عکس های تهیه شده با دوربین های عکاسی که به جای فیلم از دیسکت رایانه ای استفاده می شود.
۹- رتوش عکس و امکان حذف آثار و علایمی از قبیل خال و سالک و جای زخم از روی آن.
۱۰ – فرسودگی و کهنگی برخی از عکس ها.
چهره نگاری را تعریف کنید و در موارد چه اشخاصی بکار برده می شود؟
چهره‌نگاری عبارتست از تهیه تصویر مجرمان مجهول الهویه فراری با استفاده از توصیفی که شهود و شاکیان از مشخصات ظاهری و چهره این قبیل افراد به عمل آورند.
مجرمانی که پس از ارتکاب جرم متواری می گردند به دو دسته تقسیم می شوند یک دسته کسانی هستند که هویت آنها برای مجنی علیه، شاکی و شهود و یا پلیس مشخص است و با استفاده از همین اطلاعات تعقیب و دستگیری آنها پیگیری می شود. دسته دیگر کسانی هستند که هویت و آدرس آنان را نمی دانند و فقط شخص یا اشخاصی قیافه آنها را حین ارتکاب جرم یا هنگام فرار دیده و مشخصات ظاهری آنان را به خاطر دارد.
در چه مواردی از اجساد انگشت نگاری بعمل می آید؟
برای پی بردن به هویت و سوابق احتمالی اجساد مجهول لهویه و نیز تطبیق آثار انگشت آنها با آثار انگشتی که ممکن است بعدها به آن نسبت داده شود لازم است قبل از دفن این اجساد از آنها انگشت نگاری به عمل آید. عواملی از قبیل جمود نعشی، خشکی پوست، سختی عضلات و عد انعطاف و حرکات جسد باعث می گردد که انگشت نگاری از اجساد به سهولت انگشت نگاری افراد زنده نباشد.
کاربردهای انگشت نگاری قضایی (آشکار یا ده انگشتی) را ذکر کنید؟
۱- کسانی که به دستور مقام قضایی زندان می شوند (اعم از محکومان یا متهمان تحت قرار) و نیز کسانی که به مجازاتهای غیر از زندان همانند شلاق و جزای نقدی محکوم می شوند.
۲- متهمان و مظنونین مراجع قضایی و انتظامی به منظور بررسی هویت واقعی و سوابق سوء احتمالی آنها و تعیین اینکه آیا جرم ارتکابی از مصداق های تعدد یا تکرار جرم است یا خیر؟
۳- متقاضیان دریافت گواهی عدم سوء پیشینه کیفری جهت استخدام در ادارات دولتی – گرفتن پروانه حمل سلاح و غیره به منظور تعیین اینکه سابقه محکومیت کیفری دارند یا خیر.
۴- مشمولان قانون انگشت نگاری مصوب ۱۳۶۷ برای اینکه اشخاص نتوانند از شناسنامه شخص دیگری به عنوان مدرک هویت خویش سوء استفاده کند یا بعضاً با هویت های متفاوت شناسنامه های متعددی تحصیل نمایند یا برخلاف واقع مدعی فقد سند سجلی گردند و به منظور فرام شدن امکان شناسایی اشخاص که حاضر یا قادر به ابراز هویت خویش نیستند و بالاخره تشخیص هویت اجساد مجهول الهویه به موجب قانون مصوب اردیبهشت ماه ۱۳۶۲ دولت مکلف شد از کلیه اشخاص ایرانی پانزده سال با بالا همزمان با صدور شناسنامه جدید انگشت نگاری (ده انگشتی) به عمل آورند این قانون در سال ۱۳۶۷ مورد تجدید نظر قرار گرفت.
۵- اشخاص یا اجساد مجهول الهویه به منظور تعیین هویت یا بررسی سوابق احتمالی آنها و همچنین تطبیق با آثار انگشتی که ممکن است به آنها نسبت داده شود.
در چه مواردی طبق قانون انگشت نگاری مصوب ۱۳۶۷ باید از اشخاص انگشت نگاری شود؟
مشمولان قانون انگشت نگاری مصوب ۱۳۶۷ برای اینکه اشخاص نتوانند از شناسنامه شخص دیگری به عنوان مدرک هویت خویش سوء استفاده کند یا بعضاً با هویت های متفاوت شناسنامه های متعددی تحصیل نمایند یا برخلاف واقع مدعی فقد سند سجلی گردند و به منظور فرام شدن امکان شناسایی اشخاص که حاضر یا قادر به ابراز هویت خویش نیستند و بالاخره تشخیص هویت اجساد مجهول الهویه به موجب قانون مصوب اردیبهشت ماه ۱۳۶۲ دولت مکلف شد از کلیه اشخاص ایرانی پانزده سال با بالا همزمان با صدور شناسنامه جدید انگشت نگاری (ده انگشتی) به عمل آورند این قانون در سال ۱۳۶۷ مورد تجدید نظر قرار گرفت
دوم: مقایسه و تطبیق آثار انگشت ذیل اسناد و مدارک. گاهی اوقات آثار انگشت ذیل اسناد و مدارک همانند قولنامه – چک – سفته – لیست حقوق و غیره مورد انکار یا اختلاف قرار گیرد در این قبیل موارد باید از شخص یا اشخاصی که احتمال می رود سند را انگشت زده باشند، انگشت نگاری ده انگشتی به عمل آید و با آثار انگشت مورد دعوی تطبیق و مقایسه گردد تا تعلق یا عدم تعلق آنها به شخص مورد نظر مشخص شود در مورد اسناد منسوب به اشخاص متوفی همانند وصیت نامه و امثال آنها چنانچه اثر انگشت روی سند مورد اختلاف باشد چون صاحب اثر انگشت دیگر در دسترس نیست که بتوان از او انشت نگاری بعمل آورد باید به طریق مقتضی در صدد تحصیل اسناد و مدارکی که در زمان حیات انگشت زده است برآمد و اثر انگشت مورد اختلاف را با آثار انگشت مسلم ذیل این قبیل اسناد تطبیق و مقایسه نمود.
سه نکته مهم در مورد تطبیق و مقایسه آثار انگشت ذیل اسناد را توضیح دهید؟
الف) باید در نظر داشت چنانچه ذیل سند را چند نفر انگشت زده باشند و یکی از آنان منکر زدن انگشت ذیل سند مذکور گردد نباید حرف مقایسه اثر انگشت مقابل نام شخص مذکور با آثار انگشت وی اکتفا کرد باید احتیاطاً تمامی آثار انگشت ذیل سند را با آثار انگشت وی تطبیقو مقایسه نمود زیرا به تجربه مشاهده شده که بعضاً اشخاص بیسواد به علت اینکه قادر به خواندن نیستند ممکن است به جای زدن اثر انگشت مقابل نام خودشان مقابل نام دیگری انگشت بزنند و متقابلاً فرد دیگری مقابل نام آنها انگشت زده باشد.
ب) به تجربه ثابت شده که بعضاً ممکن است اشخاص از رو بی توجهی، بی اطلاعی یا زخم و باند پیچی بودن انگشت سبابه دست راست یا از روی سوء نیت و بالاخره به دلیل چپ دست بودن و غیره، ذیل سندی را به جای انگشت سبابه دست راست با انگشت دیگری انگشت بزنند. بنابراین در مواقعی که اثر انگشت ذیل سندی که مورد اختلاف یا انکار باشد کارشناس ابتدا آن را با اثر انگشت سبابه دست راست شخص مورد نظر مطابقت داشت طبعاً موضوع روشن می شود و اگر مطابقت نداشت احتیاطاً با نه انگشت دیگر شخص نیز مطابقت داده می شود تا چنانچه احیاناً با انگشت دیگری بجز سبابه انگشت زده باشد این امر از کارشناس دور نماند.
ج) در مواردی که ایجاب می نماید سندی از نظر صحت و اصالت اثر انگشت ذیل آن مورد بررسی قرار گیرد باید اصل سند برای کارشناس ارسال شود نه فتوکپی آن زیرا فتوکپی آن. زیرا فتوکپی ممکن است جزئیاتی را که کارشناس برای بررسی به آن نیاز دارد به طور کامل و با وضوح نشان ندهد.
عواملی که در بازسازی صحنه جرم ضروری می باشد را ذکر نمائید؟ (۴ مورد)
۱- تردید در درستی اعترافات متهم. (چه بسا به دروغ خود را به جای کس دیگری مرتکب جرم معرفی کند.)
۲- تناقض در اضهارات اولیه متهم (بدو بازداشت) و اظهارات بعدی وی در محکمه و نیز وجود تناقض بین اظهارات متهم با شاکی یا شهود یا شرکای جرم
۳- تداعی جزئیات واقعه برای شاکی، شهود و حتی متهم در مواردی که در اثر گذشت زمان یا دلایل دیگر جزئیات مذکور را فراموش کرده باشد.
۴- بررسی عکس العمل های غیر ارادی اشخاص مظنون از مشاهده صحنه بازسازی شده وقوع جرم در جهت تشخیص اینکه آیا آنها در ماجرا دخالت داشته اند یا خیر.
۵- فراهم شدن زمینه بیداری وجدان متهمانی که مرتکب جرم شده ولی حاضر به اقرار و اعتراف نیستند معمولاً این قبیل افراد یا با به خاطر آوردن جزئیات حادثه و غیره تاب مقاومت خود را از دست داده و دست از انکار برداشته و به اعمال خلاف خود اعتراف می کنند.
۶- توجیه و تشریع چگونگی وقوع حادثه برای کسانی که در کشف و اثبات جرم مسئولیتی داشته و قبلاً صحنه جرم را ندیده و در این مورد ابهاماتی دارند
مهمترین دلایل و مدارک جرم که در صحنه بدست می آید کدام است؟
۱- آثار پا (کفش)
۲- شیشه های شکسته
۳- خون
۴- لکه های منی
۵- بزاق
۶- مو و سایر الیاف
۷- اسلحه
۸- آثار ابزار
۹- اسناد و نوشته های مشکوک و مجهول
۱۰- مواد اعتیاد آور
۱۱- آثار آتش سوزی
آثار شکستگی روی شیشه ناشی از تیراندازی از فاصله دور، متوسط یا نزدیک را توضیح دهید؟
۱- تیر اندازی از فاصله دور : دراین قبیل مواقع چون قدرت گلوله در اثر طی مسافت زیاد ب میزان قابل ملاحظه ای کاهش یافته است مانند قطعه سنگی به شیشه اثابت کرده تمام یا قسمتی از آن را می شکند .
۲- تیر اندازی از فاصله متوسط : در این گونه موارد معمولاً گلوله با ایجاد ترکهای شعاعی و دوایر متحدالمرکز روی شیشه ( ترک هایی به صورت دوایر متحدالمرکز بیشتر روی شیشه هایی چند لایه ایجاد می شود ) آن را سوراخ کرده و از آن عبور می کند دهانه این قبیل سوراخ ها در محل ورود گلوله کوچکتر و نسبتاً صافتراست ولی در محل خروج بزرگتر و زبرتر می باشد و از این دو اختلاف می توان سمت اصابت گلوله را تشخیص داد.
۳- تیراندازی از فاصله نزدیک : در تیر اندازی از فاصله نزدیک فشار گاز باروت خارج شده از لوله اسلحه که قدرت زیادی دارد و نیز موج شدید ناشی از شلیک تیر باعث می شود شیشه های ترک خورده اطراف سوراخ محل عبور گلوله ریزش کنند دراین قبیل مواقع بعضاً از آثار ذرات باروت یا دوده روی قطعات شکسته شیشه می توان سمت اصابت گلوله را تشخیص داد.
در چه مواردی می توانیم تشخیص دهیم که شیشه های شکسته شده ناشی از آتش سوزی است؟
ج: آتش سوزی ها: در شیشه های شکسته ناشی از آتش سوزی اولاً لبه شیشه های شکسته فاقد خطوط مجعد و فشار است و اگر هم داشته باشد خیلی کم است ثانیاً قطعات شکسته بطرف داخل محوطه آتش سوزی می ریزد که این امر بعضاً در تشخیص آتش سوزی های عمدی که ظاهراً غیر عمدی وانمود می شود کم موثری می‌نماید.
۳- خون: لکه های خون یکی از دلایل مهم و غیر قابل انکار است که در اثر صحنه های جرم ممکن است به یکی از حالات مایع – خشک – شسته شده یا خون‌آبه یافت می شود. با آزمایش خون می توان اطلاعات با ارزشی در مورد جرم و مجرم کسب کرد بنابراین در کشف جرم، پیدا کردن، جمع آوری و آزمایش لکه های خون از اهمیت ویژه ای برخوردار است
برای پیدا کردن خون روی سطوح و البسه تیره رنگ از چه راههایی استفاده می کنیم؟
برای پیدا کردن لکه های خون به ویژه روی سطوح و البسه تیره رنگ، باید از نور ماورای بنفش (UV) یا لااقل نور چراغ قوه استفاده کرد معمولاً لکه های خون در مقابل این قبیل نورها درخشش پیدا کرده و خود را نشان می دهد.
چرا در موقع جمع آوری خون باید آن را خشک کرد؟
اولاًممکن است دچار فساد گردد ثانیاً بعضاً مشاهده می شود که پارچه یا لباسی که حاوی دو نوع خون مثلاًاز گروه A و B بوده و قبل از خشک شدن بسته بندی شده لکه ها با هم تماس پیدا کرده و بر یکدیگر اثر گذاشته و در آزمایش گروه خونی جواب AB بدست آمده است که جوابی غیر واقعی است.
چرا برای خشک کردن خون یا پارچه حاوی خون به آزمایشگاه نباید قسمت خون آلود را بریده و به آزمایشگاه ارسال کرد؟
اولاً ممکن است برخی قسمت های حاوی خون از دید کسی که محل لکه ها را قیچی می کند نادیده بماند ثانیاً اهمیت قطعات مدرک به مراتب کمتر از اصل لباس یا پارچه مورد نظر است. افزون برآن در مواقعی که ایجاب نماید از روی لباس نحوه اصابت آلت قتاله و یا مسیر، جهت و زاویه تیراندازی مورد بررسی قرار گیرد اینگونه بردن ها مشکلات جدی در کار تشخیص صحیح ایجاد می کنند.
چه و باند برای علل استفاده از پار جمع آوری خون را ذکر کنید؟
۱- استریل بوده و فاقد آلودگی است
۲- چون از الیاف طبیعی ساخته شده اند قابلیت جذب زیادی دارد در صورتی که الیاف مصنوعی قابلیت جذب چندانی ندارد و برای جمع آوری خون مناسب نیستند.
۳- پارچه باند فاقد مواد رنگی و مزاحمتی برای آزمایش های بعدی فراهم نمی کند.
نحوه تشخیص عمر لکه های خون را توضیح دهید؟
صرفنظر از اینکه بعضاً از روی رنگ لکه خون تا حدودی می توان عمر آن را تخمین زد از آنجایی که عوامل گلبولی، سرمی و آنزیمی موجود در لکه های خون هر کدام در مقطع زمانی خاصی از بین می روند با آزمایش یک لکه خون و مشخص کردن اینکه چه عاملی از عوامل مذکور هنوز از بین نرفته می توان عمر لکه خون را تخمین زد. افزون بر آن لکه‌های خون خشک شده ای که عمر آنها کمتر از شش ماه باشد در آب مقطر حل می شود ولی چنانچه عمر انها بیش از شش ماه باشد دیگر براحتی در آب حل نمی شود.
از ته سیگارهای کشف شده چه اطلاعاتی بدست می آید؟ ۴ مورد کافی است
الف) مصرف کننده سیگار مربوطه به مصرف چه نوع سیگاری عادت دارد.
ب) در صورت آغشته بودن ته سیگار به مواد آرایشی معلوم می شود که مصرف کننده آن زن است.
ج) اگر در آزمایش معلوم شد که ته سیگار اصلاً آغشته به بزاق دهان نیست معلوم میگردد که مصرف کننده یا از چوب سیگار استفاده می کند و یا اینکه به نحوی سیگار می کشد که بزاق دهان به ته سیگار نمی رسد
د) اگر ته سیگار آغشته به بزاق دهان باشد می توان روی آن آزمایش تعیین گروه خونی انجام داد.
ه) بررسی آثار انگشت احتمالی روی ته سیگار
مواردی که در موقع برداشتن اسلحه باید به آنها توجه کرد را ذکر کنید؟
۱- سر لوله اسلحه به سمتی گرفته شود که اگر در اثر نقص فنی احتمالی ا عوامل دیگر شلیک ناخواسته و غیره منتظره ای انجام به کسی آسیب نرساند (بهتر است سر لوله اسلحه به طرف آسمان گرفته شود).
۲- باید با استفاده از دستکش اسلحه را برداشت تا آثار جدیدی روی آن ایجاد نشود و بررسی های بعدی را دچار اشتباه نسازد.
۳- اسلحه به گونه ای برداشته شود که آثار موجود در آن نظیر لکه های خون – اثر انگشت – مو و سایر مواد خارجی زایل نگردد.
۴- هنگام برداشتن اسلحه از زمین باید به ضامن توجه داشت که در کدامیک از سه وضعیت ضامن – تک تیر یا رگبار قرار دارد.
۵- خشاب اسلحه را از روی آن برداشته و تعداد فشنگ و پوکه ها را یادداشت نمود
تفاوت جعل با سایر جرایم را بنویسید؟
۱- در جرم جعل معمولاً جاعل می تواند بنا به مقتضیات و بر حسب میل و اراده خود موضوع و زمان و مکان ارتکاب جرم را انتخاب کرده و در فرصت مناسب و دور از چشم دیگران و بدون هیچ گونه هراسی و با استفاده از کلیه امکانات لازم جعل را انجام دهد در حالی که در دیگر جرایم مثل سرقت و غیره همیشه وفق مراد مرتکب نیست.
۲- جرم جعل معمولاً اتفاقی و بدون برنامه ریزی قبلی رخ نمی دهد در صورتی که در سایر جرایم ممکن است به این شکل هم به وقوع بپیوندد.
۳- حاعلین از پیشرفت علوم مادی همانند فیزیک و شیمی و شناخت خواص مواد مختلف و غیره بهره جسته و در جعل اسناد و مدارک علاوه بر تجربه و تمرین از شیوه ها و امکانات علمی نیز استفاده می نمایند
۴- جرم جعل از تنوع زیادی برخوردار است به نحوی که هر آن ممکن است پدیده جدیدی در جعل مشادهده شود که تا کنون سابقه نداشته باشد در حالی که در سایر جرایم معمولاً چنین تنوع گسترده ای وجود ندارد و شیوه کارها تکراری است.
انواع بررسی فیزیکی اسناد و نوشته های مشکوک و مجهول را نام برده و یکی را به دلخواه توضیح دهید؟
الف) بررسی فیزیک نوری یا طیفی
ب) بررسی فیزیک میکروسکوپی
ج) بررسی فیزیک ماکروسکوپی ( اندازه گیری )
بررسی فیزیک نوری یا طیفی: در این نوع بررسی نورهای مختلفی از قبیل نور معمولی برای تشخیص واتر مارک ( نقوض بی رنگی که در بطن سند ایجاد می شود ) تشخیص خراشیدگی ، بررسی آثار فشار قلم ، نور ماورای بنفش برای تضمین و غیره و نور مادون قرمز برای خواندن نوشته هایی که با قلم خوردگی محو می شده باشد .
بررسی فیزیک میکروسکوپی: در این نوع بررسی با استفاده از میکروسکوپ های مقایسه ای و میکروسکوپ هایی با درشت نمایی سه بعدی و نیز ذره بین های مخصوص و با استفاده از قدرت درشت نمایی ، تقدم و تأخیر دو نوشته یا یک نوشته با امضاء ( در صورتی که با هم تلاقی کرده باشند) تشخیص دوباره نویسی حروف و کلمات ، تراشیدگی و تا شدگی اسناد ، مکث ،تردید ، توقف قلم ، جهت حرکت قلم و جزییات مندرج مهر و سر برگ اوراق چاپی بررسی می شود.
بررسی فیزیک ماکروسکوپی (اندازه گیری): در این نوع بررسی با اندازه گیری دقیق ابعاد ، ضخامت ، وزن مخصوص ، میزان مقاومت کاغذ در مفابل نیروی کشش اسناد مشکوک و مقایسه با نونمه های اصلی در مورد تشخیص اصالت یا جعل بودن آنها اقدام می گردد.
خطوط و امضاهای استکتابی را توضیح داده و چهار نکته را که در مواقع استکتاب باید مد نظر قرار داد را ذکر نمایید؟
اینها خطوط یا امضاهایی هستند که کارشناس یا قاضی از شخص مورد نظر می خواهد تا آنها را تحت شرایطی که تعیین می گردد تحریر کند. طبعاً این قبیل خطوط و امضاها حاوی عادت های فردی تحریر نویسنده آنها خواهد بود.
هنگام استکتاب نکات زیر مورد توجه قرار گیرد تا بتواند عادت های فردی تحریر اشخاص را تشخیص دهد:
۱- دقت در احراز هویت استکتاب شوند و حصول اطمینان از هویت وی (کسی به جای دیگری اکتساب نشود.)
۲- جوهر یا مرکب مورد استفاده در استکتاب از نظر رنگ و سایر ویژگی ها مشابه جوهر و مرکب به کار رفته در سند مورد نظر باشد.
۳- قلم یا وسیله تحریر مشابه قلم با وسیله به کار رفته در تحریر سند مورد بررسی باشد.
۴- کاغذ یا زمینه مورد استفاده دراستکتاب از لحاظ جنس و اندازه و رنگ و خط دار بودن یا نبودن و سایر ویژگی ها مشابه کاغذ سند مورد نظر باشد.
۵- حالت تحریر استکتاب زانو – پشت میز – ایستاده ، مشابه حالت تحریر سند مورد نظر باشد.
۶- سند مورد نظر در دید و دسترس استکتاب شونده قرار نگیرد و استکتاب بصورت دیکته به عمل آید.
۷- استکتاب کننده هیچگونه راهنمایی نسبت به اصلاح غلط های املایی و انشایی احتمالی استکتاب شونده و نقطه گذاری و خط خوردگی و غیره به عمل نیاورد.
۸- چند متن سند طولانی باشد ۲ تا ۳ بار استکتاب کافی است و اگر کوتاه باشد و نیز در مورد امضاء حدود ۲۰ مرتبه پس از امضای استکتاب کننده از دید وی دور گردد.
۱۰- به هیاجانات روحی و حرکات غیر ارادی استکتاب شونده ، حین استکتاب توجه شود.
۱۱- در مواردی که دیکته کردن عین متن سند مورد ادعا مقدور نباشد باید از متنی حاوی کلمات و حروف و ارقام متجانس با متن سند مورد نظر استفاده شود.
خطوط و امضاهای متعارفی و مسلم الصدور را توضیح دهید و چهار مورد از شرایط آنرا ذکر کنید؟
اینها خطوط و امضاهایی هستند که معمولاً هر شخص در زندگی روزمره از خود به جای می گذارد همانند نامه های دوستانه، گزارشهای اداری، چک و سفته های صادره و غیره.
بدیهی است اشخاص هنگام تحریر یا امضای این قبیل اسناد بدون هرگونه قید یا مانعی آزادانه عادت های فردی تحریر خود را در آنها بروز می دهند.
خطوط و امضاهای متعارفی (مسلم الصدور) باید واجد شرایط زیر باشد:
۱- اطمینان حاصل شود که حتماً از ناحیه شخص مورد نظر تحریر شد باشد
۲- حتی الامکان زمان تحریر آنها به زمان تحریر سند مورد نظر نزدیک باشد زیرا در اثر گذشت زمان بتدریج تغییرات در خط و امضای اشخاص ایجاد می شود.
۳- حداقل ۱۰ تا ۲۰ نمونه باشد.
۴- حاوی حروف ، کلمات و ارقام متجانس با حروف و کلمات و ارقام سند مورد نظر باشد.
۵- حتی الامکان قلم یا وسیله تحریر آنها مشابه قلم یا وسیله تحریر سند مورد نظر باشد.
۶- حتی الامکان نوع کاغذ آنها مشابه کاغذ سند مورد نظر باشد
.۷- حتی الامکان نوع جوهر یا مرکب آنها مشابه جوهر یا مرکب سند مورد نظر باشد.
۸- حتی الامکان حالت تحریر آنها مشابه حالت تحریر سند مورد نظر باشد (پشت میز، روی زانو یا ایستاده)
چهار مورد از موارد تشخیص الحاق در متن سند را ذکر کنید؟
۱- اختلاف دست خط در قسمت های مشکوک به الحاق با سایر قسمت ها
۲- اختلاف جنس جوهر یا مرکب در قسمتهای مشکوک به الحاق با سایر قسمتهای سند
۳- اختلاف رنگ جوهر یا مرکب در قسمتهای مشکوک به الحاق با سایر قسمتهای سند
۴- اختلاف آثار فشار قلم در قسمتهای مشکوک به الحاق با سایر قسمتهای سند
۵- تراکم و فشردگی غیر متعارف نوشته ها در برخی سطور بویژه در سطور آخر
۶- وجود نقطه های ریز سفید ناشی از باز شدن یا شکستگی الیاف کاغذ روی نوشته های اصلی در محل تا شدگی و عدم وجود این قبیل نقطه ها در محل تاشدگی روی نوشته هایی که مشکوک به الحاق است.
۷- وجود آثار بکار بردن مواد پاک کننده شیمیایی در متن سند و در محلی که به الحاق مشکوک است.
۸- ریز یا درشت تر نویسی و یا فاصله زیاد کلمات نسبت به بقیه متن
۹- نفوذ کمتر یا بیشتر جوهر که در پشت سند بهتر قابل رویت و بررسی است.
۱۰- وجود آثار تراشیدگی در قسمت های مشکوک به الحاق
۱۱- وجود آثار دوباره نویسی
چهار مورد از موارد تشخیص پاک شدنی شیمیایی بر روی اسناد را ذکر کنید؟
۱- ایجاد رنگ زرد متمایل به قهوه ای روی کاغذ
۲- ایجاد سوختگی شیمیایی و خشک و شکننده شدن کاغذ در قسمت مشکوک
۳- وجود چروک های ریز که همگی در یک جهت موازی با هم در روی کاغذ ایجاد می شود.
۴- بروز عکس العمل نوری متفاوت در مقابل نور فرا بنفش (اولترا ویولت UV) در قسمت های مشکوک پاک شدگی شیمیایی
۵- ایجاد پخش شدگی جوهر در ظهر همان قسمت یا در جوهر نوشته هایی که بعد از پاک شدگی شیمیایی در آن قسمت نوشته شده
۶- ایجاد ناهماهنگی تحریری
۷- اختلاف در سبک تحریر
۸- اختلاف در رنگ و نوع جوهر نوشته ها بعد از پاک شدگی
نحوه تعیین قدمت نوشته ها را توضیح دهید؟
نوشته های روی سند در اثر گذشت زمان از نظر رنگ و مقدار پخش شدن جوهر و غیره دستخوش تغییراتی می شود که بعضاً با استفاده از این تغییرات تا حدودی می توان در مورد قدمت آنها اظهار نظر کرد. در حال حاضر ضابطه مشخص و دقیقی برای تعیین قدمت نوشته ها وجود ندارد. در سالهای اخیر به منظور تشخیص قدمت نوشته ها بر اساس ۳ خاصیت حلالیت – نشر و اکسیداسیون و احیای جوهرها روش های آزمایشگاهی دقیقی در حال پایه گذاری و تحقیق است.
در مواقعی که شخص ادعا می کند سند سفیدی را امضاء کرده و سپس متن آن بر خلاف آنچه قبلاً با وی توافق شد تحریر شده است (سند سفید امضاء بود) برای روشن شدن موضوع چنانچه قسمتی از نوشته های متن سند مورد نظر با خطوط امضای شخص تلاقی کرده باشد کارشناس می تواند تشخیص دهد که در محل تلاقی، خطوط نوشته روی امضاء قرار داشته (سند سفید امضاء بوده) یا بر عکس خطوط نوشته زیر امضاء قرارداد و ادعای شخص صحت ندارد
عوامل ایجاد سوءظن در مورد عمدی بودن آتش سوزی را ذکر کنید؟
۱- وقوع چندین آتش سوزی مشابه و تقریباً در یک محدوده مشخص بدون آنکه علت خاصی وجود داشته باشد.
۲- وقوع آتش سوزی در جاهایی که معمولاً احتمال آتش سوزی وجود ندارد . ( اعم از خود به خود یا اتفاقی )
۳- وضعیت غیر طبیعی و غیر معمول سوختن اشیاء موجود در محل
۴- قرار داشتن برخی از اشیاء و وسایل موءثر در ایجاد آتش سوزی در محلی غیر از محل اصلی خودشان مانند شمع ، چراغ خوراک پز و غیره
۵- مشاهده یک فرد خاص در محل چند آتش سوزی مختلف
۶- وقوع آتش سوزی های مکرر در یک محدوده خاص
۷- شکسته بودن در یا پنجره محل آتش سوزی
۸- وجود شمع نیمه سوخته ، فندک ، فتیله ، وسایل تولید جرقه ، کبریت ، بنزین ، مواد آتش زا و غیره در محل آتش سوزی
۹- باز بودن کشوها و قفسه ها و دستکاری شدن محتویات آنها
۱۰- متعدد بودن کانون ها یا نقاط شروع آتش سوزی
۱۱- از کار انداختن عمدی وسایل استکتاب حریق ، آژیر خطر و وسایل ارتباطی
۱۲- بسته بودن غیر متعارف درب ها و شیشه ها
۱۳ – غیره متعارف بودن نحوه ی شکسته شدن شیشه های محل آتش سوزی
نحوه تشخیص کانون آتش سوزی را ذکر کنید؟
برای تشخیص کانون آتش سوزی باید توجه داشت که اولاً در این محل شدت سوختگی و دود زدگی بیشتر از سایر نقاط است ثانیاً آثاری از وسایل و مواد به کار رفته در ایجاد آتش سوزی یافت می شود . ثالثاً کانون آتش سوزی معمولاً در پایین ترین نقطه محل آتش سوزی است زیرا معمولاً آتش به طرف بالا سرایت می کند. مگر در موارد استثنایی که جریان باد یا سوراخ یا منفذ باعث انحراف مسیر آتش می شود.
کشف علمی جرایم نمونه سوال و جزوه کشف علمی جرایم و پلیس علمی
جزوه پلیس علمی از کتاب کلیات پلیس علمی (کشف علمی جرایم) از دکتر مصطفی پیرعلی و عباس روزبه (سوال و جواب مهم کتاب کشف علمی جرایم)
سؤال: آیا با رادیوگرافی از جسد به راحتی می‌توان آن را شناسایی نمود یا خیر؟
در مرحله نهایی با اجسادی روبرو هستیم كه به كلی متلاشی شده و به غیر از استخوان چیز دیگری بر جا نمانده است گاهی با مجموعه اسكلت جسد مواجه هستیم و گاهی تنها با یك استخوان از بدن كه در مورد اخیر كار قدری دشوارتر است. اولین سؤالی كه در اینجا مطرح است اینكه آیا استخوان كشف شده متعلق به انسان است یا حیوان؟ تشخیص جنسیت و سن و مدتی كه از فوت جسد گذشته است همچنین نژاد آن (در كشورهای چند نژاد) از موارد دیگر بررسی‌هاست.
در مورد تعیین جنسیت بررسی استخوانهای جمجمه و لگن حائز اهمیت است. نكته مهم اینكه جانیان گاهی در كنار جسد مقتول یك حیوان را می‌كشند تا بوی لاشه انسان مشخص نشود (نظیر حادثه پاكدشت) بنابراین تشخیص استخوان حیوان از انسان از اهمیت ویژه برخوردارست.
در نوزادان دندانهای شیری و در كودكان و نوجوانان دندانهای اصلی و در بزرگسالان استخوانهای جمجمه به تخمین سن كمك می‌كند و نه تشخیص آن زیرا تشخیص به قطعیت بیشتری نیاز دارد. و هر قدر این بقایا مربوط به سنین پائین‌تر باشد دقت تخمینها بالاتر و به واقعیت نزدیك‌تر است امروزه علم ژنتیك به كمك پلیس علمی آمده و از مغز استخوان، سلولهای استخوان را استخراج می‌كنند و بعد از عملیات و مراحل آزمایشگاهی خاص، غشاء سلول را از بین برده و هسته سلول را خارج می‌كنند و رشته كروموزوم (DNA )را مشخص می كنند.و در مورد اجسادی كه از مرگ آنها مدتی سپری شده باشد با روش PCR را تكثیر می‌نمایند و به حد مورد نیاز برای آزمایشگاه تهیه می‌كنند.
در ادامه با جزوه پلیس علمی از درس پلیس علمی (کشف علمی جرایم) با مجله اینترنتی پارسی‌گو همراه باشید. این مطلب خلاصه و نمونه سوالاتی از کتاب روش‌های کشف علمی جرایم: کلیات پلیس علمی (کشف علمی جرایم) از دکتر مصطفی پیرعلی و عباس روزبه است.
آزمایشات DNA در مورد اجساد به دو صورت به عمل می‌آید:
۱ـ حالتی كه بانك اطلاعاتی DNA داشته باشیم خواه از همه مردم یا لااقل از مجرمین مثل كشورهایی نظیر فرانسه، انگلیس و آمریكا كه از قطعه خون یا یك تار مو یا یك قطعه استخوان سوخته جسد از طریق یافتن DNA وی و مراجعه به بانك اطلاعاتی به شناسایی صاحب آن می‌پردازند.
۲ـ حالت دوم اینكه بانك اطلاعاتی وجود ندارد. در این حالت وقتی یك تكه استخوان كشف كردیم بایستی والدین یا اولاد وی را پیدا كنیم و با بررسی خصوصیات ژنتیكی كه از نسل خود به ارث برده است، پی به هویت وی ببریم. كارشناس مربوطه از آنها خون می‌گیرد و از گلبول سفید آنها كروموزوم و رشته DNA را استخراج می‌نماید. و قاطعانه می‌گوید كه آیا این استخوان همان شخص است یا خیر؟ مثلاً در یك مورد پروفسور روسی دیوانوف به كمك استاد انگلیسی الك جفریز كه در مورد كشته شدن تزار روس در ۷۰ سال پیش توسط كمونیستها مطالعه می كردند، از طریق استخراج DNA نوادگان تزار روس (كه یكی از آنها شوهر ملكه انگلیس، دُك ایدنبرو بود) دریافتند كه این استخوانها متعلق به تزار است. و در مورد دیگر خانمی كه ادعا می‌كرد دختر تزار روس است با مطالعه جنازه تزار روس از طریق مقایسه DNA استخوانهای وی متوجه شدند كه ادعای وی كذب محض است.
در حال حاضر روی استخوانهای فراعنه مصر مطالعه می‌كنند تا پی ببرند كه آنها از كجا مهاجرت كرده‌اند یا نوادگان آنها آیا وجود دارندیا خیر؟ پاسخ به این سؤالات مستلزم این است كه تنها چند سلول از آنها معدوم نشده باشد. البته جنس خاك و شرایط محیطی (دما و رطوبت) در این زمینه نقش كلیدی دارد برای مثال اگر جسدی در خاك آهكی یا دارای تركیبات اسیدی، دفن شده باشد، سریعتر متلاشی می شود. بر عكس در مناطق نمكی، خشك و كویری كه خاك دارای تركیبات اسیدی نیست حتی پس از ۹۰۰سال اجساد سالم باقی می‌مانند و دیرتر فاسد و معدوم می‌شوند.
از طرفی اجساد افراد چاق و فربه نسبت به افراد لاغر و ورزشكار به دلیل چربی بیشتر فساد پذیری بیشتری دارتد. به هر حال در كشورهای پیشرفته دنیا هم درصدی از جنایات كشف نمی‌شود البته ارقامی نظیر ۲%، ۵%، ۱۰% قابل قبول است اما ۵۰% یا ۷۰% نگران كننده می‌باشد. امروزه بوسیله دوربین‌های مادون قرمز كه نسبت به حرارت و تشعشعات بدن مجرمین در صحنه جرم حساس هستند می‌توان به شناسایی مجرمین كمك كرد.
بازجویی: عجله و دست پاچگی در بازجویی صحیح نیست و تا زمانیكه اطلاعاتی درباره جرم متهم و محل ارتكاب و چگونگی ارتكاب جرم كسب نكرده‌ایم بهتر است بازجویی را شروع نكنیم زیرا اكثر مجرمین متبحر و زیرك هستند و اگر اطلاع كسب كنند كه ما اطلاعاتی نداریم، محال است اعتراف نمایند ـ بنابراین ابتدائاً باید معلوماتی كسب كنیم، بعد به دنبال مجهولات دیگر برویم. در بازجویی‌ها باید توفیق روانی كسب كنیم و یكی از راههای به دست آوردن آن، به رخ كشیدن اطلاعات، در مورد متهم و نحوه ارتكاب جرم است.
سؤال: وظیفه كارآگاهان در بزه قتل عمد و سرقت و كشف جرم چیست؟
پاسخ: ما ضابط هستیم و در قانون تكلیف ضابطین مشخص شده است. در جرایم مشهود هر گونه كه قانون آئین دادرسی كیفری حكم كرده باید عمل نمائیم. اما در مورد جرائم غیر مشهود ما صحنه را حفظ می‌كنیم تا مقام قضایی حضور پیدا نماید. ضابطین تحت امر مقام قضایی انجام وظیفه می‌نمایند ولی گاهی اوقات مقام قضایی به ضابطین خود (رئیس كلانتری یا افسر آگاهی) نمایندگی می‌دهد تا كارها را از طرف وی انجام دهد. در قانون ما كلیه نیروهای انتظامی كشور ضابط محسوب می شوند به عبارت دیگر حتی یك نگهبان هم از دید قانون ضابط تلقی میگردد حال آنكه نباید اینطور باشد. و تنها باید كسانی را ضابط دانست كه به واسطه سمت خودشان ضابط هستند.
سؤال: مسمویت و دارآویختگی را توضیح دهید.
پاسخ: تشخیص مسمومیت با پزشكی قانونی است و مسمومیت علائمی دارد كه برای مطالعه بیشتر می توانید به كتاب پزشكی قانونی مراجعه نمائید. اما در مورد به دارآویختگی نكته‌ای كه باید عرض كنم اینكه بسیاری از داراویختگی‌ها صوری و صحنه‌سازی است برای مثال در یك مورد، در تهران شخصی خود را به دار آویخته بود و همه شواهد و قرائن هم حاكی از مشكلات زندگی و در نتیجه خودكشی وی بود و با همین خوش‌بینی و بدون تحقیقات لازم جسد وی دفن گردید ولی بعد از گذشت چند ماه، به واسطه اختلافاتی كه بین دوستان شخص بروز كرد، یكی از آنها قضیه را فاش نمود و به قتل او اعتراف كرد. بنابراین در خیلی از موارد فرد قبلاً به قتل رسیده و صحنه به دارآویختگی برای انحراف شما از واقعیت است.
تشخیص به دارآویختگی شخص به عهده پزشكی قانونی است كه یا به واسطه قطع تنفس، مرگ صورت می‌گیرد یا قطع جریان خون و یا شوك. در غیر این صورت علائم مسمومیت یا ضرب و جرح علت مرگ است. گاهی علائم خونریزی داخلی را مشاهده می‌كنید كه كالبد شكافی توسط پزشكی قانونی در این موارد ضروری است.
نكته دیگر اینكه قبل از پائین آوردن جنازه از وی عكس بگیرد سپس طناب را از قسمت پائین ببرید و از محل گره باز نكنید یا شیوه گره زدن هر كس با دیگری متفاوت است و از روی سبك گره زدن می‌توان تا حدودی به نتایج مهمی رسید.
در مورد «سم شناسی» پزشكی قانونی تشخیص می دهد و نیروی انتظامی اقدامی صورت نمی‌دهد ولی ممكن است در صحنه جرم، گرد، قرص یا پودری مشاهده شود كه فوراً باید به آزمایشگاه نیروی انتظامی انتقال یابد.
در مورد اعتیاد، هر چند در كشور ما جرم تلقی می‌شود ولی انشاءالله زمانی فرا برسد كه جنبه بیماری به جنبه جرم بودن آن غلبه كند. اصولاً پدیده‌های مجرمانه محصول از هم گسستگی پیوندهای عاطفی، خانوادگی است و هر چه پیوندهای خانوادگی مستحكم‌تر باشد، جرایم كم می‌شود. در واقع وقوع هر جرمی واكنش نسبت به یك سری محرمیت هاست.
سؤال: در خصوص استكتاب و بررسی كارشناسی و جعل اسناد و خطوط از سوی ادارات كل صحبت كنید و هدف از استكتاب را توضیح دهید؟
پاسخ: وقتی نوشته یا سند و امضایی را به كسی نسبت می‌دهند، قاضی دادگاه یا كارشناس به دنبال این است كه كشف كند امضاء یا نوشته از ناحیه این شخص است یا خیر. نكته مهم اینكه هر یك از ما در تحریر خط و یا امضاء خودمان عادتی را بروز می‌دهیم كه با دیگران متفاوت است برای مثال از نظر كوچكی و بزرگی كلمات و زاویه نگارش و شیب دندانه از همه مهمتر است.
برای پی بردن به عادتهای تحریری هر شخصی دو روش پیش رو داریم:
۱ـ بررسی خطوط و امضائات متعارف و مسلم‌الصدور
۲ـ بررسی خطوط و امضائات استكتابی
با مطالعه مورد اول عادتهای فردی را تشخیص داده و شناسایی می‌كنیم. سپس عادتهای بارز و چشمگیر مورد توجه ما قرار می‌گیرد. در این روش كارشناس بیشتر به دنبال وجوه افتراق است تا وجوه اشتراك و با تطبیق رسم‌الخط‌ها عادتها را تشخیص می‌دهد.
از سوی دیگر خطوط استكتابی به ما كمك می‌كند كه خطوط متعارف را بشناسیم و بالعكس در واقع این دو نوع خطوط مكمل یكدیگرند.
سؤال: در بحث ابوت و بنوت آیا ازمایش DNA مورد استفاده قرار می‌گیرد یا خیر؟
بله از طریق آزمایش DNA و گروههای خونی و جدول گروههای خونی توأمان می‌توان به اثبات و رد بنوت و ابوت اقدام نمود.
سؤال: آیا اثر انگشت جسدی كه مدتی در داخل آب بوده قابلیت اتكاء دارد یا خیر؟
پاسخ: خیر به این اثر انگشت نمی‌توان استناد نمود.
سؤال: آیا آزمایش DNA و نتایج آن قطعی و بدون خطا است یا خیر؟
پاسخ: هر چقدر نقاطی كه روی كروموزوم جهت مقایسه انتخاب می‌شود بیشتر باشد، درصد خطاء و اشتباه كاهش می‌یابد. در هر حال دقت در ابزارهای كشف جرم منجر به تسلیم سریع مجرمان و به اصطلاح «شكستن مجرمین» میگردد.
سؤال: در یك صحنه قتل ۲ یا ۳ نفر به قتل رسیده‌اند و خون آنها مخلوط شده است و اجساد آنها دفن شده است آیا تجزیه و تفكیك خون آنها امكان پذیر است یا خیر؟
پاسخ: فرض كنید گروه خونی A و گروه خونی B با هم ممزوج و گروه خونیAB كه یك گروه خونی كاذب است بوجود آمده، از سویی گروه خونی ABواقعی هم داریم. آزمایشهای ژنتیكی این دو گروه خونی ABواقعی و كاذب را از هم تفكیك و تشخیص می‌دهد.
سؤال: برای تشخیص خون انسان از حیوان از چه راهی می‌توان استفاده كرد؟
پاسخ: در این زمینه می‌توان از طریق آنتی سرم خون انسان و تزریق آن به خون مورد نظر و رسوب آن تعیین كرد كه خون انسان است در غیر این صورت خون حیوان خواهد بود.
سؤال: حداكثر زمانی كه از لحظه جاری شدن خون، قابلیت آزمایش كردن آن وجود دارد چقدر است؟
پاسخ: خون دارای گلبولهای سفید و قرمز است كه جهت آزمایش گروه خونی به گلبول قرمز و برای آزمایشهای ژنتیك به گلبول سفید نیازمند هستیم (به دلیل وجود هسته سلول) بنابراین تا زمانیكه این فاكتورها (گلبول سفید و قرمز) معدوم نشده باشند می‌توانیم از آنها آزمایش به عمل آوریم و محدودیت زمانی ندارد. در هرحال خون تا زمانیكه فاسد و به اصطلاح «پوترفاكسیون» نشود قابلیت بهره‌برداری دارد. در محیطهای خشك فاسد پذیری خون كمتر از محیطهای مرطوب است. چنانچه خون با خاك مخلوط شود مشكلی ایجاد نمی‌شود و قابلیت آزمایش دارد.
سؤال: چنانچه شخص خون خود را به دیگری اهداء كند، طبعاً فاكتورهای خونی شخص اهداءكننده را دارد در این حالت چگونه می‌توان خون مورد نظر را شناسایی نمود.
پاسخ: در بحث DNA آمده كه یكی از مشكلات آزمایشهای ژنتیك همین انتقال خون است در هر حال گروه خونی شخص گیرنده و اهداءكننده باید یكی باشد. پس از دریافت خون گلبولهای سفید خون به تدریج می‌میرند و عمر آنها حداكثر تا چند روز است و در كوتاه مدت جهت آزمایشهای ژنتیكی نگران كننده است ولی پس از آن گلبولهای جدید همان ویژگی‌های گروه خونی گیرنده را پیدا می‌كند.
سؤال: در مورد چهره‌نگاری و امكانات موجود آن در ایران شرح دهید.
پاسخ: در این زمینه سی دیface در بازار موجود است كه جامع و قابلیت فراوانی دارد كه در آن اعضای مختلف صورت (ابرو. بینی، دهان و فرم صورت، گونه و …) طراحی شده و قابل جابجایی است و تا نزدیك شدن آن به چهره شخص مورد نظر كار ادامه می‌یابد و كامپیوتر با تغییرات در آن به شكل فرد نزدیك می‌شود…
سوال: تعریف پلیس را بیان کنید؟
از لحاظ عرفی پلیس مترادف نظم و انتظامات (نظم و قانون) است. تعاریف مختلفی از پلیس بیان شده از جمله عبارتند از: ۱: سازمان تنظیم کننده اخلاقیات ، آرامش، آسایش ، بهداشت عمومی و تامین کننده نظم عمومی و مجری قوانین. ۲: پلیس یک سازمان عمومی یا دولتی است به منظور برقراری نظم و امنیت ، جلوگیری از وقوع جرم ، کشف جرم ، دستگیری مجرم و اجرای کیفر. ۳: پلیس سازمانی است که متصدی برقراری نظم در جامعه و اعمال قدرت رسمی به اشخاص. ۴: فرانسویان از جمله تعریفی که برای پلیس ارئه داده اند عبارتند از (( سازمان سیاسی)) ،(( هنر حکومت کردن)) و پلیس را از جمله معنای مجموعه مقرراتی که به وسیله مقامات عمومی وضع و بر افراد تحمیل می شود بیان نمودند
سوال: تعریف پلیس از نظر سازمان ملل را بیان کنید؟
مرکز مطالعات سازمان ملل پلیس را به شرح ذیل تعریف می نماید. حفظ صلح و نظم عمومی، حمایت از حیات، آزادی اموال، جلوگیری و کشف جرم، دستگیری بزهکاران و اجرای تحقیقات کیفری وظایف پلیس را تشکیل می دهد.
سوال: تقسیمات مختلف پلیس را نام برده و هر یک را مختصر و مفید شرح دهید:
معمولا پلیس را به دو قسمت کلی تقسیم می کنند که عبارتند از: ۱: پلیس اداری ۲: پلیس قضایی پلیس اداری: پلیس اداری در معنای وسیع خود شامل هرنوع نظارت و مداخله ایست که دولت برای حفظ نظم عمومی و فعالیت افراد در جامعه به عمل می آورد و طریق دخالت و نظارت در حفظ نظم ، وضع آئین نامه ها و مقررات و اجرای آنهاست در این صورت کلیه مقامات دولتی در زمینه امور اداری کار پلیسی انجام می دهند البته پلیس اداری در مفهوم محدود شامل کلیه اقداماتی است که به منظور جلوگیری از وقوع جرم یا بی نظمی ها و یا اغتشاشات به عمل می آید. پلیس قضایی یا پلیس علمی: پلیس قضایی فعالیتش ناظر به زمانی است که یک رفتار ضد اجتماعی (جرم) صورت گرفته باشد در این صورت پلیس قضایی مبادرت به کشف جرایم و جمع آوری دلایل وقوع جرم و دستگیری مجرم اقدام می نماید البته در برخی موارد وظایف با عملیات پلیس قضایی و پلیس اداری با یکدیگر مرز مشترکی دارند. واژهایی از قبیل پلیس اداری، پلیس قضایی، پلیس نظامی ، پلیس راه و… در ادبیات اصطلاح پلیس به کار می رود. قانون تشکیل نیروی انتظامی مصوب ۱۳۶۷ در کشور ما به عنوان ملاک و مستند قانونی می باشد البته وظایف مربوطه را به طور کامل و دقیق بیان ننموده اما در سازمان دهی وظایف اقسام پلیس از یکدیگر جدا شده است.
تعریف پلیس علمی (کشف علمی جرائم): علومی که مرتبط به جرم و بزهکاری هستند و دستگاه قضائی را در کشف جرم، احقاق حق و تامین آن یاری می کند مثل روانشناسی کیفری، جرم شناسی یکی از علوم جنایی، جرم یابی است. پلیس علمی (scientific Police) یا کشف علمی جرایم از جمله شاخه‌های مهم علوم جرم یابی و به تبع آن علوم جنایی تجربی است. تا اواخر قرن ۱۹ شیوه کشف جرایم و دستگیری مجرمین در کشوهای مختلف، چندان تفاوتی با هم نداشت و افراد پلیس پس از حضور در محل وقوع جرم و استماع شهود و تهیه صورت مجلس، در صورت امکان به دستگیری مجرم یا متهم اکتفا می‌نمودند. به تدریج پلیس کشورهای مختلف برای مبارزه با بزهکاری و کشف جرایم و دستگیری مجرمین به روش‌های خاص علمی متوسل شدند. در نتیجه علم جدیدی تحت عنوان پلیس علمی یا پلیس تکنیک به علوم جدید افزوده گردید. در تعریف این علم بین دانشمندان اختلاف نظر وجود دارد. برخی عقیده دارند که پلیس علمی رشته‌ای از علوم جرم‌یابی بوده و علم مستقلی محسوب نمی‌شود. بعضی دیگر نیز پلیس علمی را علم کشف بزه و شناسایی و تعقیب بزهکاران تعریف کرده‌اند. به هر حال بررسی پیرامون شیوه‌های ارتکاب جرم و وسایلی که برای انجام دادن آن به کار رفته و آثار و نشانه‌هایی که از مجرم باقی مانده است، موضوع مطالعات پلیس علمی است. تشخیص جعل و اسناد مجعول، تعیین نوع اسلحه در ارتکاب جرم، تهیه تصویر مجرم براساس اظهارات گواهان و سرانجام بررسی آثار انگشتان در انگشت‌نگاری از جمله زمینه‌های اصلی تحقیقات پلیس علمی است. علم انگشت‌نگاری (Doctyloscopy) از جمله مباحث مهم پلیس علمی تلقی می‌شود.
منابع و ماخذ
منابع و مأخذ استفاده شده در جزوه پلیس علمی (کشف علمی جرایم) برگرفته از کتاب روش‌های کشف علمی جرایم: کلیات پلیس علمی (کشف علمی جرایم) از دکتر مصطفی پیرعلی و عباس روزبه از قرار زیر است:
- دكتر اردبيلي، محمد علي: حقوق جزاي عمومي، جلد ۱، تهران، نشر ميزان، چاپ اول، ۱۳۷۹.
- دكتر افراسيابي، محمد اسماعيل: حقوق جزاي عمومي، جلد ۱، تهران، انتشارات فردوسي، چاپ اول، ۱۳۷۴.
- اميني، عليرضا – جوادي، محسن: معارف اسلامي ۲، قم، دفتر نشر معارف، چاپ پنجاه و سوم، ۱۳۸۴.
- دكتر انصاري، ولي الله: كشف علمي جرايم، تهران، انتشارات سمت، چاپ اول، ۱۳۸۰.
- دكتر دانش، تاج زمان: مجرم كيست – جرم‌شناسي چيست، تهران، انتشارات كيهان، چاپ نهم، ۱۳۸۱.
- سودرمن، هاري- اوكانل، جان: پليس علمي (كشف علمي جرايم)، مترجم: يحيي افتخارزاده، تهران، انتشارات زوار، چاپ دوم، ۱۳۷۱.
- دكتر شامبياتي، هوشنگ: حقوق جزاي عمومي، جلد ۱، تهران، انتشارات ژوبين، چاپ دهم، ۱۳۸۰.
- علامه طباطبايي، محمد حسين: الميزان في تفسير القرآن، مترجم: محمدباقر موسوي، جلد ۲۰، قم، دفتر انتشارات اسلامي، ۱۳۶۳.
- آيت الله مكارم شيرازي، ناصر و جمعي از محققان: تفسير نمونه، جلد ۲۵، قم، دارالكتب الاسلاميه، چاپ چهاردهم، ۱۳۷۶.
- دكتر محمدي، ابوالحسن: مباني استنباط حقوق اسلامي يا اصول فقه، تهران، انتشارات دانشگاه تهران، چاپ شانزدهم، ۱۳۸۲.
- نجابتي، مهدي: پليس علمي (كشف علمي جرايم)، تهران، انتشارات سمت، چاپ سوم، ۱۳۸۱.
- دكتر وليدي، محمد صالح: حقوق جزاي عمومي، جلد ۱، تهران، انتشارات سمت، چاپ چهارم، ۱۳۷۸.
مأخذ: وبلاگ پژوهشکده حقوق.
منبع: مجله اینترنتی پارسی گو
درج مطالب مجله اینترنتی پارسی گو با ذکر منبع (www.parsigoo.com) بلامانع است.