مجله خبری تحلیلی پارسی گو: خنداننده شو بخشی جانبی در مجموعه خندوانه است که به معرفی استندآپ کمدین‌های جوان و با استعداد ایرانی می‌پردازد. در حالیکه شوخی های جنسی در خنداننده شو این مسابقه را وارد حاشیه کرده است، اما همچنان این برنامه از پر مخاطب ترین برنامه های تلوزیون محسوب می شود. این مسابقه برای انتخاب بهترین خنداننده از میان مردم برگزار می‌شود و تفاوت آن با مسابقه «خنداننده برتر» که در فصل دو اجرا شد این است که شرکت‌کنندگان خنداننده برتر از میان هنرپیشگان مشهور سینما و تلویزیون بودند ولی «خنداننده شو» شرکت‌کنندگان را از میان مردم عادی انتخاب می‌کند.
خنداننده شود بخشی جانبی در مجموعه موفق خندوانه است که این روزها شوخی های جنسی آن حاشیه ساز شده است. در واقع شوخی های جنسی در خنداننده شو به حدی است که از نظر بعضی مباحث تربیتی را به مخاطره می اندازد!
شوخی های جنسی در خنداننده شو (خندوانه)
در شرایط سیاست زده کشور که مسئولان و سیاسیون بیشتر درگیر مجادله های کم ارزش سیاسی هستند، اتفاقاتی در عرصه فرهنگی کشور رقم می خورد که بی توجهی به آن می تواند اثراتی به مراتب مخرب تر از نابسامانی های سیاسی و اقتصادی داشته باشد. (شوخی های جنسی در خنداننده شو)
در همین رابطه برنامه خندوانه برخلاف روال همیشگی خود، محملی برای عرف شکنی های سخیف و شوخی ها جنسی و با عرض پوزش شوخی های توالتی شده که به هیچ عنوان با سابقه این برنامه و مجری آن سنخیت ندارد.
در کمال تعجب این برنامه که به صورت ضبط شده! از شبکه نسیم پخش می شود با بی دقتی تمام زمینه ای را فراهم کرد که منجر به شکسته شدن حیا در بین مخاطبانش شد که عموما بصورت خانوادگی برنامه را تماشا می کنند.
شوخی های مبتذل برنامه دیشب وقتی تاسف آور تر شد که بیان استعاره ها و کنایه های رکیک از زبان یک بانوی ایرانی صرفا برای خنداندن مردم! شان و منزلت زنان و بانوان را هم مورد هجمه قرار داد تا جایی که منجر به اعتراض تعداد زیادی از مخاطبان خندوانه، در صفحات اجتماعی این برنامه شد.
این اشتباه اگرچه نافی سایر اقدامات مثبت تیم خندوانه نیست اما توجه به این نکته که صرف «خنداندن مخاطب» با هر روشی، نه تنها از ارزش این برنامه می کاهد بلکه استفاده از شوخی های بدون مبنا و تفکر، می تواند زمینه های افول فکری و فرهنگی مجریان و مخاطبان برنامه را نیز به دنبال داشته باشد .
اگرچه برنامه خندوانه با اجرای رامبد جوان از بهترین و خلاقانه ترین برنامه های تلویزیونی در سالهای اخیر بوده است که بعضا دغدغه های فرهنگی عوامل آن بر غنای این برنامه افزوده اما به عنوان یک برنامه پرمخاطب نباید از نقش الگوسازی آن برای مخاطبان و نیز سایر برنامه های تلویزیونی غافل شد.
نکته قابل تاسف و بسیار حائز اهمیت دیگر، ضعف نظارتی در چنین مواقعی است.اینکه به رغم ضبطی بودن برنامه چنین اتفاقاتی مورد غفلت ناظرین صداوسیما قرار بگیرد بسیار نگران کننده است که مبادا ناظرین هم از افرادی انتخاب شده باشند که نسبت به این موارد مخرب فرهنگی بی تفاوت باشند، آن هم در شرایطی که در مواردی بسیار جزیی و بعضا نابجا برخی برنامه های عموما سیاسی تلویزیون دچار ممیزی های غیراصولی می شوند. این زنگ خطر را باید جدی گرفت و برای اصلاح آن تلاش کرد. (شوخی های جنسی در خنداننده شو)
شوخی های جنسی در خنداننده شو و استندآپ کمدی محمدمتین نصیری
برخی از خوانندگان پرسیده‌اند آیا در بخشی از اجرای محمدمتین نصیری با شوخی جنسی مواجه‌ایم؟ (شوخی های جنسی در خنداننده شو) منظورشان آن بخش است که او مثلا در خواندن «تنگاتنگ» دچار اشتباه می‌شود و می‌گوید تنگ، تنگ تنگ و بعد می‌گوید تنگاتنگ! (دقیقه ۵) اما آیا گفتن تنگ به جای تنگاتنگ شوخی جنسی است؟ یا بی‌ادبی است؟
صرف نظر از این که آیا خندوانه و تلویزیون جای شوخی جنسی و رکیک هست یا نیست، اول ببینیم نصیری دقیقا چه گفته است: «من معتقدم کار، شوخی و عمه رابطه‌های عجیب تنگی… تنگ تنگی… تنگاتنگی دارند. مثلا من به هر کسی گفتم اجازه می‌دهید با صنف‌تان شوخی‌های خیلی لفظی کنم، گفتند برو با عمه‌ات هر چه قدر که می‌خواهی شوخی‌های خیلی خیلی لفظی کن.» او بعد یک ساعت شنی برمی‌دارد و می‌گوید این عمه من است و…
شاید نصیری خواسته است تنگ را مقابل گشاد فرض کند و رابطه‌ای میان این دو واژه برقرار کند. برخی از مخاطبان این طور برداشت کرده‌اند که تنگ نه به واژه کار بلکه به واژه عمه برمی‌گردد.
تنگ در این عبارت نه به کار و نه به عمه مربوط است. اینجا فقط با یک شوخی بی‌مورد طرف هستیم که البته قرار بوده است به کار مربوط بشود که چون قرینه‌ای برای آن وجود ندارد روی هوا مانده است و مخاطب فقط به تنگ می‌خندد آن هم به دلیل بازی نصیری با آن. وگرنه اگر می‌گفت «من معتقدم کار، شوخی و عمه رابطه تنگ با هم دارد» اتفاقی نمی‌افتاد. چون تنگ یعنی نزدیکی و نزدیک بودن.
تنگی اما حاصل مصدر است. تنگی در مقابل گشادی است و این واژه را مردم در عامیانه به کار می‌برند برای برجسته کردن نقش تلاش در رسیدن به موفقیت. اما این تنگ نه در آن بخش در اجرا و نه در ادامه استندآپ، هیچ قرینه برای دریافت معنی جنسی و یا شوخی دیگری ندارد.
استندآپ نصیری با موضوع کار شروع می‌شود با عمه و گردشگری تمام می‌شود. اصلا این عبارت «من معتقدم کار، شوخی و عمه رابطه‌های عجیب تنگی… تنگ تنگی… تنگاتنگی دارند. مثلا من به هر کسی گفتم اجازه می‌دهید با صنف‌تان شوخی‌های خیلی لفظی کنم، گفتند برو با عمه‌ات هر چه قدر که می‌خواهی شوخی‌های خیلی خیلی لفظی کن.» بی‌ربط‌ترین عبارت به موضوع کار است. (شوخی های جنسی در خنداننده شو)
او درباره کار کردن حرف می‌زند اما بعد به شوخی با اصناف اشاره می‌کند! یعنی چند خط بی‌ربط از نظر محتوایی را ردیف کرده است برای خنده گرفتن و بعد استفاده کردن از ساعت شنی که بیشتر از این که طنز باشد فانتزی است و فانتزی هم همیشه کمیک و خنده‌دار نیست.
شوخی های جنسی در خنداننده شو مناسب سن «خندوانه» نیست!
محمد مهدی تقوی نیز در رابطه با شوخی های جنسی در خنداننده شو در فارس نوشت: «خندوانه» چه نیازی به این دارد که در برنامه‌ای با عنوان «خنداننده‌شو» فردی بیاید شوخی‌هایی را مطرح کند که حتی در پایان اجرایش، خانم داور به او تذکر دهد برخی از مواردی که گفتی مناسب سن تو نیست! (شوخی های جنسی در خنداننده شو)
مدتی است برخی شوخی‌های مستهجن در برخی شبکه‌های تلویزیون به ویژه در شبکه نسیم و برنامه خندوانه به نحو عجیبی افزایش یافته و این در حالی است که چنین شوخی‌هایی اصلا نباید در تلویزیون وجود داشته باشد.
اما شوخی‌ها و حرف‌های مشمئز کننده جنسی واقعا در جایی که به تعبیر حضرت امام باید دانشگاه باشد، رواست؟
۱) بی‌تردید شأن بیننده ایرانی بسیار بالاتر و والاتر از این است که حتی اندکی از زمان خویش را صرف شنیدن اینگونه کارهای سخیف کند؛ ضرورت نهی از منکر نیز الزام می‌کند نسبت به ترویج خواسته یا ناخواسته بی‌حیایی در تلویزیون اعتراض کنیم. البته وجود شوخی‌های منحرف فقط محدود به این شبکه و این برنامه نیست؛ اما اینکه در شبکه‌ای بخواهند همه کار برای خنداندن ملت انجام دهند؛ همه نوع مثال که به جُک‌های زننده ارجاع می‌دهد، مطرح شود؛ هر حرفی که برای به اصطلاح شاد کردن مردم صلاح بدانند حتی اگر حرفی آلوده و ناپاک باشد، برانند و در واقع با توجیه «می‌خواهیم مردم تلویزیون مملکت خودشان را ببینند نه ماهواره را» کارها و شوخی‌های ناپسند و مبتذل را عادی کنند، واقعا جای تذکر شدید و منع دارد.
۲) برنامه‌ای که واقعا مردم را به خوبی می‌تواند شاد کند و پیش از این نیز از پسش برآمده، چه نیازی به این دارد که در برنامه‌ای با عنوان «خنداننده شو» فردی بیاید شوخی‌هایی را مطرح کند که حتی در پایان اجرایش، خانم داور به او تذکر دهد که برخی از مواردی که گفتی حتی مناسب سن تو نیست! چرا در میان استندآپ‌کمدی‌ها اجازه پخش به برخی داده می‌شود که موارد بسیار زشتی را عنوان می کنند؟ آیا قبح‌زدایی از ضدفرهنگ‌ها پیش‌شرط خندیدن و خنداندن است؟
۳) به نظر می‌رسد در شرایط کنونی و با توجه به تداوم مسائل پیش‌آمده، افرادی سعی دارند ضمن تمسخر فرهنگ اصیل ایرانی و الزامات شرعی و دینی، در دامن زدن به لجام گسیختگی‌ها و بی‌بندوباری‌های اخلاقی پیشی بگیرند؛ در حالی که صداوسیما باید مراقب چنین مواردی باشد و مخاطبان خود را که خانواده‌های ایرانی هستند به واسطه این کوتاهی‌ها از دست ندهد.
شوخی های جنسی در خنداننده شو برای تربیت فرزندان مخاطره‌آمیز است
منتقد تلویزیون گفت: تلویزیون ما که در خندوانه ادعای پختگی و در دورهمی ادعای نمایش‌های سطح بالا را داشت، الان به جایی رسیده که شوخی‌هایی که دستمایه قرار می‌دهد سخیف، سطحی و ناپسند شده و بوی اباحه‌گری از آن استشمام می‌شود. (شوخی های جنسی در خنداننده شو)
«حسین سلطان‌محمدی»، منتقد تلویزیون و سینما در گفت‌وگو با خبرگزاری فارس درباره اباحه‌گری‌های متعدد و پیاپی و شوخی‌های سخیف استندآپ کمدین‌های جوان برنامه «خندوانه» گفت: این کار خیلی پسندیده نیست، اما متاسفانه بعضاً تصور می‌شود شوخی‌های کلامی یعنی اینکه کلام از مرز طبیعی خود عبور داده شود و چیزهایی گفته شود که ناخواسته یا غیرمنتظره باشد. کمدی از شنیدن و برخورد یا رویداد غیرمنتظره برای افراد ایجاد شده و باعث تعجب و خنده مردم می‌شود. معمولا افراد در این مواقع بیشتر از شنیدن عبارتی ناخواسته و ناشنیده خنده‌شان می‌گیرد که کاملا هم طبیعی است.
وی در ادامه بیان داشت: اما زمانی که پای تلویزیون به میان می‌آید، بحث فرق می‌کند و محل پرسش است و اگر چنین کلماتی برای شاد کردن مردم به کار برده می‌شود، دستمایه پسندیده و اولویت‌داری نیست. کمدین‌های خنداننده‌شو می‌توانستند با دستمایه قرار دادن داستان‌ها و روایت‌های دیگر هم استندآپ خود را اجرا کنند. هرچند چنین کلماتی را در برنامه «شبی با عبدی» هم یکبار دیدم (اشاره به آمپول زدن در بیمارستان). مزاح‌هایشان بسیار دم دستی و ناپخته بود و برخی هم از لطیفه‌هایی که در فضای مجازی بین کاربران رد و بدل می‌شود استفاده می‌کردند.
این منتقد با اشاره به گلایه برخی افراد از واژه‌هایی که در خندوانه با عنوان شوخی استفاده می‌شود، گفت: دلیل این را می‌توان در عدم تبحر در یافتن واژه و حداقل روایت یا داستانی دانست که بتواند مردم را بخنداند. شوخی‌ها نباید طوری باشد که والدینی که کودکانشان در حال دیدن خندوانه هستند، احساس خطر کنند یا در نامنتظره بودن و شنیدن کلماتی که پسندیده نیست، تعجب کنند. حتی نشان دادن رئیس جمهور کرواسی هم از این دسته است؛ چرا که هیچکس انتظار پخش کردنش را نداشت و زمانی که پخش شد همه متعجب شدند.
سلطان محمدی در همین زمینه افزود: از افراد پخته‌ای مثل فرهاد آئیش و خانم بهرام که استندآپ‌های این افراد را داوری می‌کنند، تعجب می‌کنم. نمی‌توان گفت این دو تازه‌کارند و خیلی اطلاع ندارند و دستمایه‌های ضعیف و شتاب‌زده را می‌آورند که بمانند و ماندگار شوند! در کل باید گفت مسیری که خندوانه پیش گرفته مسیر پسندیده‌ای نیست و تجربه باید به اینها برساند که کمدین برای شاد کردن مردم ابزارهای دیگری هم دارد و با استفاده از تعریف بهتر روایت‌ها، نحوه نقل و گفتار و حرکات دست و صورت می‌توان شادی‌های متفاوتی را برای بیننده رقم زد.
وی با اشاره به اینکه دوره خندوانه برای مردم و مخاطبین تمام نشده است، گفت: از جانب مخاطب دوره این برنامه تمام نشده است؛ چرا که جایگزینی برای آن ندارد. ظاهر دکور «شبی با عبدی» شبیه دورهمی است و اینکه در زیرنویس از گروه‌های هنری دعوت به همکاری می‌کند این حس به آدم القا می‌شود که می‌خواهد چیزی شبیه به نمایش‌های کمدی ساده که در برخی سالن‌های تئاتر اجرا می‌شود را پخش کند. تلویزیون ما که در خندوانه ادعای پختگی و در دورهمی ادعای نمایش‌های سطح بالا را داشت، الان به جایی رسیده که شوخی‌هایی که دستمایه قرار می‌دهد سخیف شده است.
این منتقد ادامه داد: ما انتظار داشتیم این برنامه در هر فصل گامی رو به جلو داشته باشد، اما با دیدن این استندآپ کمدین‌ها حس می‌شود که دقیقا برعکس عمل شده و رو به عقب می‌رویم. آن هم در مورد برنامه‌ای که گاهی رای دادن به استندآپ کمدین‌هایش حاشیه‌ساز می‌شد و رقابت‌های بسیاری را در برداشت که جوامع مجازی را هم در بر می‌گرفت.
سلطان محمدی در بخش دیگری از صحبت‌های خود بیان داشت: زمانی که برنامه‌ای به اینجا می‌رسد تنها یک نتیجه می‌توان گرفت و آن هم این است که دوستان در صداوسیما به یکنوع اجباری افتادند که حتما برنامه روی آنتن برود و از رامبد جوان، مهران مدیری، اکبر عبدی، کامران تفتی، پژمان بازغی و … حمایت شود. شاید این موضوع ناشی از اجبار تلویزیون به برنامه‌سازی و استفاده از شهرت و مقبولیت اجتماعی آنها است. اما اگر این چهره‌ها به مرحله اجبار رسیدند باید توان بیشتری بگذارند و دستمزد بیشتری دریافت کنند و فقط در فرم نروند.
وی در ادامه افزود: ترکیب‌های دکور و … در این دست برنامه‌ها نشان می‌دهد که اینها الگوی ایرانی شده همان برنامه‌های معروف خارجی است و افرادی که به اینترنت دسترسی داشته باشند به راحتی می‌توانند امثال این برنامه‌ها را تماشا کنند. اما محتوا چیزی است که هر مدلی هم در ایران تصور کنیم باز هم انتظار داریم در کشورمان رعایت شود.
این منتقد تلویزیون درباره حضور مجدد عروسک جناب خان در این برنامه گفت: حضور مجدد جناب خان هم تا حدی اجبار سازمان بود و بهتر بود که این وقفه نمی‌افتاد و کاراکتر جناب خان شکسته نمی‌شد. هر چقدر هم بگوییم حضور او در فصل پنجم خندوانه خوب بوده، اما در اصل اینطور نیست و نتوانسته تا الان تماشاگری که در فصل ۳ را داشت برگرداند. حداقل دیگر مثل گذشته شاهد دست به دست شدن کلیپ‌هایش نیستیم، یا انتخاب‌های مخاطب بیشتر شده یا اینکه این عروسک از قدرت برنامه‌سازی عبور کرده است.
سلطان‌محمدی در ادامه افزود: اینکه رامبد جوان و مهران مدیری هر کدام به نوبه خود در تلویزیون حاضر شده و می‌گویند دیگر برنمی‌گردیم، اما به یکباره برمی‌گردند نشان دهنده این است که خواست افراد با اجرای اداری سازمانی دوگانه مسیری را دارد طی می‌کند که خیلی با هم هماهنگ نیستند و این آسیب از همین جا وارد می‌شود.
این منتقد تلویزیون با بیان اینکه قدرت برنامه‌سازی جناب خان کاهش یافته است، گفت: تا حدودی شهرت و قدرت برنامه‌سازی این عروسک افول کرده و امیدواریم که خیلی به تکرار و اجبار نرسد، یا اینکه تنفسی بدهند یا از او کمتر استفاده کنند. مثل برنامه‌های عروسکی مثل کلاه قرمزی و شهرموش‌ها که خانم برومند معتقد بود که باید برنامه‌های عروسکی را بعد از پنج ـ شش سال قطع کرد و چند سال دور بود و بعد دوباره آمد. اما می‌بینیم که همان شهر موش‌ها هم بعد از سال‌ها دیگر کودکانه نیست و بیشتر نوستالژی بزرگترها است، منتهی با ابزار عروسک کودکانه. در نهایت اینکه این روزها جناب خان که روزی عروسک محبوبی بود در حال آسیب دیدن است و «خندوانه» نیز در سکوت و آرامشی وصف نشدنی پیش می‌رود و طوری که مخاطب دیگر اگر حتی یک شب از این برنامه را نبیند حس خلا نمی‌کند و اتفاق خاصی را از دست نمی‌دهد.
گردآوری و تنظیم: پارسی گو
منابع: ۱. خبرگزاری فارس ۲. جهان نیوز ۳. پایگاه خبری کلونی