آموزش بورس و نکات مهم فعالیت در بازار سرمایه

مجله اینترنتی پارسی گو: این روزها به واسطه فرصتی که برای فعالیت در بازار بورس برای هموطنانمان پیش آمده است، همه علاقه دارند تا مقالاتی مفید و نکاتی کاربردی در این رابطه مطالعه کنند. آموزش بورس به شیوه های مختلف در فضای مجازی انتشار یافته است. از مقالات مختلف گرفته تا فایل های صوتی و تصویری. در این مقاله نیز آموزش بورس و نکات مهم فعالیت در بازار سرمایه در اختیار شما مخاطبان گرامی قرار داده شده است. این مقاله حاصل پیوست و تنظیم چند مقاله متفاوت از منابع مختلف است. با ما همراه باشید:

آموزش بورس و ورود به بازار سرمایه

بخشی از سخنرانی آموزش بورس و فعالیت در بازار سرمایه: سلام دوستان عزیز. بازار ومردم بهترین تحلیل گران هستند. هر وقت گروه عمده بازار وبیشتر معامله گران به سمت گروه یا صنعت و یا حتی سهم خاصی حرکت می کنند ، آن گروه سهام رشد خواهند کرد. در این بازار یک معامله گر موفق کسی است که این حرکات و گرایشات بازار را تشخیص دهد و براساس آن تصمیم گیری کند.

اینجا هم باید از تجربه استفاده کرد و کمی باهوش بود باید فرق یک حرکت کوتاه و دو سه روزه را با آغاز یک موج بزرگ صعودی دانست. هر سهمی حتی در دوران رکود در طول سال چندین بار دوسه روزی مورد توجه قرار می گیرد و بالا می رود اما دوباره به روند خنثی یا نزولی خود ادامه می دهد.اینها نوسانات طبیعی بازار هستند که مسبب آنها سفته بازارانی هستند که برای اینکه بدون زیان خارج شوند چند روزی سهم را بالا می کشند و وقتی خودشان فروختند دوباره سهم می ریزد.

باید مراقب بود که دراینگونه دام ها گرفتار نشد و یک حرکت بزرگ را از یک نوسان کوتاه تشخیص داد. معامله گران متبحر و متخصص اینگونه حرکات بازار را قبل از شکل گیری تشخیص می دهند و قبل از همه وارد سهم می شوند.اما معامله گران عادی دیرتر از حرفه ای ها وارد می شوند و به همین دلیل بخش عمده ای از حرکات اولیه بازار را ازدست می دهند.

اما واقعیت این است که من و شما نباید همیشه غصه از دست رفتن فرصتهای اولیه را بخوریم. بارها عرض کردیم کافیست در طول یک ماه یک خرید خوب انجام دهیم. این برایمان کافیست.اگر در یکی از جریانات مثبت و در یکی از از این امواج قرار بگیریم ، نانمان تو روغن است.

شما قبول دارید که همیشه و حتی در منفی ترین بازارها چند سهم وجود دارند که در روند روبه رشد قرار دارند ؟ قبول دارید که اگر سهمی چند روز مثبت خورد و حقوقی و حامی قدرتمندی هم پشت سهم بود و همچنین مردم دنبال سهم باشند و صف خریدشان کنند، سهم به راحتی حداقل ۵۰ درصد دیگر رشد می کند؟ و قبول دارید که با وجود این همه اطلاعات در بازار و با این همه اتاق های گفتگو و سایت ها و تحلیل ها ، دیگر تنها نیستیم و پیدا کردن این سهام خیلی کار سختی نیست؟

پس مشکل چیست؟ مشکل در عدم صبوری و عدم اطمینان ما به تصمیم خودمان است. بارها عرض کردیم خرید یک سهم و چند ماه نگهداری ان و ماندن به پای سهم در یک بازار روبه مثبت ، را صبوری و شکیبایی ندانید!! خیلی از اساتید و دوستان دست به قلم سهامداران را به صبوری دعوت می کنند.و از آنها می خواهند صبر پیشه کنند تا دراین بازار سود کنند.

اما واقعیت این است که این صبوری نیست. این پروسه ی عادی است که باید طی شود. شما اگر پولتان را به اوراق مشارکت هم بدهید یا در بانک نیز بگذارید باید صبر کنید تا موعد مقرر یانه؟ آیا منتظر سررسیدهای دریافت سودهای این اوراق ماندن ، صبوری است. نیاز به صبر دارد؟

پس دوستان من! دراین بازار باید عاقلانه عمل کنید.میدانید چه کسانی در این بازار موفق هستند؟ من به شما می گویم. پدر و پدرخانم و پدربزرگ و بطور کلی این قدیمی ها را دیدید؟ به اخلاق و رفتار و آرامش وبرنامه ریزی و ترس از ریسک کردن های ناعاقلانه آنها دقت کردید؟

من اگر به شما بگویم فلان بانک صد ملیون وام با بهره معقول می دهد فردا همگی در مقابل آن بانک به صف ایستاده اید. اما پدرشما چی؟ مطمئن باشید پس از کلی سوال و جواب و کلی بالا و پایین کردن ها و…. شاید آن وام را بگیرد و شاید نه! هر وقت توانستید مثل آنها فکر کنید دراین بازار موفق می شوید.

کسانی که با این بخش از مطلب موافق نیستند و بنده را به تفکر غیر حرفه ای و سنتی متهم می کنند من حاضرم با آنها یک مسابقه برگزار کنم؟ ده ملیون پول را شما بردارید و ده ملیون را پدرتان! آنهایی که پدرشان مرحوم شده اند بنده را ببخشند. خدا همه رفتگان را بیامرزد. منظور بنده آنهایی هستند که سن پدر مارا دارند و یا درواقع یک نسل قبل از ما هستند.

بله هردو با ده ملیون پول شروع کنید به خرید و فروش سهام. سال دیگر نتیجه را ببینید! شک ندارم که شما بازنده اید.منظور بنده همه ی شما و تک تک شما نیستید بلکه اکثریت را عرض می کنم.می توانم با قاطعیت بگویم ۸۰ درصد از ما این مسابقه را می بازیم.

شک نکنید که در پایان سال من و شما با تمام علم تکنیکال و بنیادی و اخبار و گزارشات و مطالعه سایت ها و…. با شکست مواجه می شویم. ما تا آخر سال صدها معامله می کنیم و نصف سرمایه مان را فقط به کارگزار می دهیم. اما طرف مقابل ما با همان ترس از ریسک های نامعقول و باهمان احتیاط و باهمان دور اندیشی و پرهیز از معاملات فراوان و اجتناب از قهرمان بازی و… با همان خریدهای اولیه که انجام داده و نهایتا با یکی دو بار تعویض سهم و تغییرات جزئی در سبدشان ، به یک سود معقول و رضایت بخش رسیده اند.

این را نگفتم که بگویم بدون اطلاعات و علم و دانش و بدون آگاهی سرمایه گذاری کنید. چون اصلا نگفتم که پدران ما اینگونه هستند اتفاقا آنها در این یکسال فوت و فن کار را هم یاد می گیرند. این مطلب را نوشتم که به شما این جمله را بگویم:

این شخصیت ماست که نتیجه معاملات ما را رقم می زند.و شخصیت یک معامله گر همان نگرش او به مسایل مالی و اقتصاد است. اگر این را بپذیریدمشکل ما حل می شود.چون می دانیم که پدران ما شخصیت محکمتر و نگرش عمیق تری دارند پس ما باید در شخصیت کاری خودمان تغییر ایجاد کنیم.

بزرگترین بازندگان بازارهای مالی ، مهندسین ، وکلا ، پزشکان و اساتید دانشگاه هستند و داشتن سواد بالا هرگز تضمین کننده ی موفقیت یک معامله گر نیست. همه چیز در نگرش ماست. در انتظارات نامعقول ما. در سرگردانی ما. گفتند سرمایه های سرگردان اگر به بورس وارد شوند بازار رشد می کند .بنده عرض می کنم خدا کند سرمایه های سرگردان وارد بورس شوند نه سرمایه گذاران سرگردان. سرمایه های سرگردان وارد بورس شوند و سرمایه گذاران سرگردان از بورس خارج شوند. این به نفع همه است. هم خود سرمایه گذاران و هم بازار سرمایه.

ما هم باید خود را از سرگردانی در بازار نجات دهیم. باید بدانیم چه می خواهیم. برای هر خرید و فروشی دلیل داشته باشیم. اهداف کوتاه و بلند مدت خود را مشخص کنیم. گروه پیشرو بازار را بشناسیم. بزرگترین تحلیل گر بازار خود بازار است.ببینیم بازار به کدام سو می رود ما هم به آن سمت برویم. اگر می ریزد نقد شویم. اگر به سمت پتروشیمی می رود ماهم قسمت عمده سرمایه مان را به این سمت ببریم اگر به خودرو گرایش دارد پنجاه درصد سبدمان را خودرویی بگیریم. همیشه نقدینگی داشته باشیم و در موارد بحران آنرا بیشتر کنیم. در شرایط عادی ۲۰ درصد نقد باشیم .در شرایط سردرگمی بازار و نبود یک روند صعودی و نبود پتانسیل رشد عمومی ۵۰درصد نقد باشیم و در صورت افت بازار و نزول دسته جمعی نقدینگی خود را تا ۱۰۰درصد هم برسانیم.

اینها اصول اولیه است. قواعد و قوانین سرمایه گذاری در یورس و سهام ، همین چند خط نیست.این موارد هرکدام جداگانه یک مطلب و بلکه یک بخش ازکتاب است که همه را نمی توان در این مطلب گنجاند اما به امید خدا به زودی این اصول و مقررات را هم در قالب مطلبی جداگانه خدمتتان تقدیم می کنیم.

در پایان به دوستانی که در روزهای افت بازار سرمایه های خود را نصف کرده اند و یا بخش عمده آنرا از دست داده اند عرض می کنم که بازار بورس درحال رشد است و این فرصتی است برای آنهایی که می خواستند زیانشان را جبران کنند و حتی برخی می خواستند با به دست آوردن اصل پولشان، چنان فرار کنند که دیگر کلاهشان هم از بالای پل حافظ به پایین بیفتد ، هرگز دنبالش نروند.

من نمی گویم زیانتان را جبران کنید و بروید. منظور بنده این است که بازار در حال جبران مافات است. پس به گوش باشید و بدانید که اگر مثل قبل عمل کنید باز نتایجی مثل گذشته به دست خواهید آورد. اکنون سعی کنید درست عمل کنید و با یک برنامه ریزی دقیق و درست به کسب بازدهی مناسب امیدوار باشید. .آنهاکه زیان کردند پس از جبران آن بنشینند و با بالا و پایین کردن ها و تفکرات و سبگ سنگین کردن وبررسی مسایل تصمیم بگیرند که ماندنی هستند یا رفتنی. اگر ماندنی شدید باید بروید دنبال کسب تخصص و دانش. عدالت طبیعت حکم می کند آنکه بیشتر تلاش کند و آن کس که پشتکار داشته باشد، به موفقیت می رسند نه آنها فقط می خوابند و رویا وآرزو می کنند.

کسی تحلیل گر می شود که صبح تا غروب در کدال و متاتریدر باشد نه در فیسبوک و تانگو و مانگو و لاین و…! پس با علم به اینکه این تفکر و نگرش و شخصیت ماست که نتیجه معاملات ما را مشخص می کند ،نه آرزوهای پوشالی مان، به تقویت نگرش و دیدگاه خود به سرمایه و سرمایه گذاری بپردازیم و از فرصتهای موجود استفاده کنیم.

 منظور از بازار سرمایه و بورس چیست؟

در ادامه مقاله آموزش بورس بخشی از یک تحقیق در رابطه با فعالیت در بازار بورس ارائه می شود. این مطلب در ویستا و دیگر سایت ها انتشار یافته است. یكی از مفاهیم رایج سرمایه گذاری، مفهوم بازار سرمایه است. تعدادی از سرمایه گذاران بالفعل و بالقوه بورس اوراق بهادار تهران در نمایشگاه بین المللی بازار سرمایه از نگارنده خواستند تا به زبان ساده مفهوم بازار سرمایه را تشریح نماید.

از این رو مقاله حاضر در پی پاسخ به سه سوال زیر است:

• الف) بازار سرمایه چیست؟
• ب) وظایف و كاركردهای آن كدام است؟
• ج) نقاط ضعف و قوت بازار سرمایه كشور چیست؟

بازار سرمایه بطور كلی بازار سازوكاری است كه به كمك آن مردم به خرید و فروش كالا و خدمات می پردازند. بازارها نیازمند بازیگران و زمان كار مشخص هستند. خریداران در بازار دارای قدرت انتخاب مناسب هستند و می توانند از بین كالاها و خدمات، بهترین آنها را انتخاب نمایند. فروشندگان نیز به خریداران بسیاری دسترسی دارند و از این رو هزینه های ارتباطی كمتری می پردازند. بازار سرمایه نیز مشابه هر بازار دیگری است، اما مهمترین كالای این بازار، سرمایه است.

بازار سرمایه بخشی از بازارهای مالی است. بازار سرمایه در مقابل بازار پول، جایگاه تامین بلندمدت سرمایه شركتهاست. بازار سرمایه زیربنای فعالیت های تجاری، صنعتی، دولتی و خصوصی است. بازار سرمایه واسطه ای برای تخصیص وجوه بلندمدت به منظور تشكیل دارایی های سرمایه ای است. وجوه این بازار از سرمایه گذاران انفرادی، شركت های سرمایه گذاری، صندوق ها، بانك ها و دیگر دارندگان وجوه بدست می آید. وجوه مذكور جهت تامین مالی طرح های كسب وكار و توسعه ای شركت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار مورد استفاده قرار می گیرد. به عبارت دیگر، بازار سرمایه، وجوه را از بخش های دارای مازاد جمع آوری می كند و آن را به سمت كسانی كه نیازمند تامین مالی هستند، هدایت می كند. كارایی بازار سرمایه، حاصل عملكرد بازیگران و نیروهای رقیب در آن است. در كشورهای پیشرفته، بازار سرمایه و بخصوص بورس اوراق بهادار مهمترین جایگاه تامین سرمایه واحدهای تجاری و صنعتی است . در حالی كه در كشورهای كمتر توسعه یافته همچون ایران، تمركز تامین مالی بر سیستم و شبكه بانكی است.

روانشناسی بازار سرمایه

بازار سرمایه ایران به دلیل افزایش سهم عوامل محیطی و فزونی یافتن ریسك سیستماتیك نسبت به ریسك غیر سیستماتیك، به مراتب پیچیده تر از گذشته شده است. تغییرات رو به تزاید نرخ فلزات كانی و افزایش بهای جهانی نفت، منجر به رشد جهشی شركت های تولیدكننده مواد اولیه در نیمه اول سال جاری شد. تهدیدهای منطقه ای، اعتصابات كارگری و تقاضای روزافزون برخی كشورها برای مواد اولیه جهت تداوم رشد اقتصادی و سایر عوامل منجر به افزایش بهای بسیاری از مواد كانی و غیركانی در بازارهای بین المللی شد. بنابراین با توجه به روابط پیچیده در دنیای معاصر برنامه ریزی استراتژیك متناسب با این شرایط بسیار دشوار و غیرعملی است زیرا برنامه ریزی استراتژیك فرآیندی است كه در آن به محیطی قابل پیش بینی و به روابط خطی نیاز دارد. گری هامل استراتژیست برجسته معتقد است برنامه ریزی یك فرآیند است و فرآیندها نمی توانند استراتژی تولید كنند. بنابراین استراتژی یك برنامه نیست بلكه رویكردی است كه براساس آن، فرصت های بالقوه مورد شناسایی قرار می گیرد، در واقع تشخیص فرصت ها، جوهره اصلی استراتژی محسوب می شود. توانایی درك محیط و تشخیص پارادایم الگوی ذهنی جدید، از اصول اساسی تفكر استراتژی جدید به شمار می رود. ناتوانی در تشخیص فضای جدید باعث می شود سرمایه گذاری ها به درستی صورت نپذیرد و فرصت های در حال شكل گیری مورد شناسایی قرار نگیرند.

استراتژی چرخشی پرتفوی سبد سهام

به طور كلی سرمایه گذاری در بازار سرمایه از طریق تجزیه و تحلیل و مدیریت پرتفوی سبد مالی انجام می شود. روند سرمایه گذاری با مدیریت صحیح پرتفوی تداوم می یابد. به همین جهت تبیین استراتژی چرخشی سهام در پرتفوی از ضرورت های سرمایه گذاری در بازار سرمایه است. سرمایه گذارانی كه نسبت به حركت چرخشی سهام در پرتفوی خود كم توجه بوده و یا اعتقادی به آن ندارند و دارایی های مالی خود را با باور تكرار روزهای خوش نگهداری می كنند، ممكن است لطمه مالی را در درازمدت متقبل شوند. بنابراین ورود و خروج به موقع در بازار سرمایه و ایجاد تعادل بین ریسك هزینه و ریسك از دست دادن فرصت ها اهمیت زیادی در فرآیند سرمایه گذاری در بازار سهام دارد. از این رو سرمایه گذاران باید به طور مرتب نسبت به تركیب سبد سهام خود از صنایع مختلف توجه كنند و مزیت ها و معایب آن را بررسی كنند.

اگر در سبد مالی خود سهام شركت های فعال در صنایع پیشرو، وجود دارد، آن را باارزش ترین دارایی مالی خود بدانید و سعی كنید حداكثر بازده را از آن به دست آورید. در غیر این صورت از بازار عقب افتاده اید و باید حركت را از نقطه دیگر و با تٲخیر آغاز كنید. تاخیر در ورود، ریسك سرمایه گذاری جدید را افزایش می دهد و یا احتمالا بازدهی كمتری نصیب پرتفوی می شود. كسب سود در گرو خرید و فروش مناسب و به موقع است. دقت در این مرحله حائز اهمیت است، بنابراین روند حركتی قیمت سهام، حجم معاملات مربوطه، مقدار حجم مبنا و برآورد آتی از قیمت سهام بررسی شود تا تحت تاثیر شایعات و جو روانی بازار قرار نگیرید. در چنین شرایطی می توان خرید را پلكانی انجام داد تا بخشی از ریسك كاهش یابد. یا از خرید با تاخیر زمانی بسیار منصرف شوید.

ولی فراموش نكنیم یك سرمایه گذار موفق و هوشیار همیشه به دنبال اصلاح سبد مالی خود است. به طور كلی نحوه تصمیم گیری در بازار سرمایه، متاثر از دو رویكرد پیش نگر یا پس نگر است. رویكرد پیش نگر بر مبنای پیش بینی فرصت های نهفته در بازار شكل می گیرد و ریسك و نیز بازده بالاتری به همراه دارد. در حالی كه رویكرد پس نگر به مراتب محافظه كارانه تر و كم ریسك تر بوده و پس از ظهور فرصت ها به ایجاد قابلیت های لازم جهت كسب بازدهی می پردازد و بالطبع میزان كسب بازدهی آن هم كمتر است. مجموع باورها، اعتقادات، خصوصیات شخصیتی ازجمله میزان ریسك پذیری سرمایه گذاران، به انتخاب یكی از آن دو رویكرد منجر می شود.

روانشناسی سرمایه گذاران در بازار سرمایه

بازار سرمایه، نمونه ای از جوامع انسانی محسوب می شود، بنابراین می توان برخی از مراحل معاملات خرید و فروش احساسی، تاثیر جو روانی بازار و پیروی محض از شایعات بازار را با مراحل تبدیل یك پدیده جدید به هنجار و پذیرش و پیروی عامه از آن در جامعه، به عنوان بخشی از رفتار انسانی مورد مقایسه و مطالعه قرار داد.

راجرز جامعه شناس آمریكایی در تحقیقات خود اعضای جامعه را در زمینه پذیرش تدریجی یك پدیده، به پنج دسته، نوآورها inovators، زود پذیرها early adopters، اكثریت زود early majority، اكثریت دیرlate majority و دیر پذیرها یا عقب مانده ها laggards تقسیم می كند. در این تقسیم بندی بیشترین تعداد شامل افراد اكثریت زود است. در واقع بعد از شروع حركت هنجاری ابتدا، زود پذیرها و سپس اكثریت زود، «استراتژی اطمینان» را در پیش می گیرند و برای عقب نماندن از پدیده ای كه می رود به زودی هنجار شود، پیروی می كنند. در این الگو موتور حركت زود پذیرها هستند.

با نگاهی عمیق به بازار سرمایه و نحوه تصمیم گیری سرمایه گذاران در هنگام معامله می توان این الگو را مشاهده كرد. سفته بازان در بازار سرمایه نقش زود پذیر ها را بازی می كنند، در واقع موتور حركت در بازار سرمایه آنان هستند. سفته بازان پس از شناسایی صنایع پیشرو و یا بعضا با سفته بازی در سهام، فعالیت خود را عملیاتی می نمایند و به دنبال آنان اكثریت زود اقدام به معامله سهام می كنند.

با گذشت تدریجی زمان و با تاخیر در چند نقطه در دامنه تغییرات حجم مبنا، اكثریت دیر و سپس با تاخیر بعدی دیر پذیرها یا عقب مانده ها وارد معاملات می شوند. عموما ورود دیر پذیرها و عقب مانده ها در بازار سرمایه هنگامی صورت می گیرد كه نوآورها و زود پذیرها در حال خروج از بازار هستند و با كسب بازده مورد انتظار، ریسك را به تازه واردان منتقل می كنند. در این شرایط نسبت قیمت به درآمد p/e سهام به مرور افزایش یافته و ریسك خرید و نگهداری سهام افزایش می یابد.

بنابراین به نظر می رسد شخصیت سرمایه گذاران با انتخاب رویكرد و زمان ورود آنان در معاملات سهام رابطه مثبت داشته باشد. بدین ترتیب سرمایه گذاران می توانند با درك مناسبی از شرایط جدید نسبت به افزایش قابلیت های خود بیفزایند و تصمیمات خود را مورد ارزیابی قرار دهند.به طور كلی اتخاذ استراتژی سرمایه گذاری در بازار سهام، با اهداف سه گانه كوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت و میزان سهم هر یك از آنان در سبد سرمایه گذاری تبیین می شود و با شخصیت روانی سرمایه گذاران مرتبط است.

در یك الگوی تحلیلی، شخصیت سرمایه گذاران و رفتار آنان در بازار سرمایه را می توان با الگوی راجرز در زمینه دسته بندی افراد در مواجهه با تغییر ارزش ها مطابقت داد:

نوآورها: نوآورها صنایع پیشرو را مورد شناسایی قرار می دهند. این سرمایه گذاران، عموما سرمایه خود را به دو قسمت كوتاه مدت و میان مدت تقسیم می كنند و برای آنان سرمایه گذاری بلند مدت جاذبه ای ندارد. سبد مالی آنان از ریسك و نیز بازدهی بالایی برخوردار است.

زود پذیرها: این افراد هنگامی كه پارادایم جاری در بازار سرمایه تغییر می كند و فرصت جدیدی برای بهره برداری به وجود می آید، فعالانه بخش قابل توجهی از استراتژی را بر محوریت نوآورها استوار می سازند. در نتیجه چیدمان سبد مالی آنان از ریسك و نیز بازدهی نسبتا بالایی برخوردار است.

اكثریت زود: این دسته از سرمایه گذاران فرصت های جدید را شناسایی كرده و آن را در قواعد پارادایم جاری می پذیرند و میزان سرمایه گذاری میان مدت بیشترین درصد را در سبد مالی آنان تشكیل می دهد. سبد مالی آنان از بازدهی و نیز ریسك متوسطی برخوردار است.

اكثریت دیر: این افراد حداقل درصد سرمایه را به سرمایه گذاری كوتاه مدت تخصیص می دهند، استراتژی آنان فاقد برتری است و منجر به تحول اساسی در بازده مورد انتظار نمی شود و سبد مالی آنان با حداقل ریسك و نیز بازدهی همراه است.

دیر پذیرها و عقب مانده ها: این افراد استراتژی سبد سهام خود را براساس جو روانی بازار و با تاخیر زمانی تشكیل می دهند. بنابراین سبد مالی آنان با بازدهی كم و ریسك بسیار تشكیل می شود. این طبقه بندی به ما كمك می كند تا درك روشنی از سرمایه گذاری خود داشته باشیم و چنانچه انتظارات خود را از حضور در این بازار، تحقق نیافته می بینیم تغییرات لازم را برای دستیابی به نتایج مورد انتظار در رفتار سرمایه گذاری خود بدهیم. بنابراین تعیین میزان هر یك از اهداف سه گانه سرمایه گذاری همیشه تابعی از ریسك و بازده است. با توجه به اهمیت ریسك پذیری در بازار سرمایه، بدیهی است كه میزان موفقیت سرمایه گذاران علاوه بر دانش و اطلاعات عمیق نسبت به بازار، تا حدود زیادی بستگی به خصوصیات شخصیتی سرمایه گذاران دارد.

آموزش اصطلاحات بازار سرمایه

در این بخش از مقاله آموزش بورس اصطلاحات مرتبط به آموزش بورس و فعالیت در بازار بورس ارائه می شود. با ما همراه باشید:

نسبت قیمت به درآمد (P/E) چیست؟

نسبت میان قیمت و درآمد هر سهم شركت را نسبت قیمت به درآمد (یا نسبت P/E) می‌نامند. اگر نسب P/E یك شركت بیشتر از شركت دیگر باشد، نشان‌دهنده این است كه بازار نسبت به درآمد سهام شركت در آینده خوش‌بین است.

نسبت نقدی (Cash Ratio) چیست؟

نسبت حجم نقدینگی و اوراق بهادار قابل فروش به تعهدات جاری شركت را نسبت نقدی می‌گویند. این نسبت نشان می‌دهد كه شركت حداكثر تا چه زمانی می‌تواند بدهی‌های خود را تسویه كند.

تحلیل فنی (Technical Analysis) چیست؟‌

روشی برای پیش‌بینی نوسان‌های قیمت یك سهم برپایه مطالعه نمودارها یا جداول قیمت است، با فرض اینكه تغییرات قیمت سهام یك امر تكراری است و حركت سرمایه‌گذاران پیرو یك الگوی روانی خاص است. پس آن چه درگذشته اتفاق افتاده، در آینده نیز تكرار خواهد شد. تحلیلگر فنی، كاری به قوت و ضعف بنیادی شركت ندارد، بلكه بر روی رفتار سرمایه‌گذاران و قیمت سهم در گذشته و آینده مطالعه می‌كند.

نمودار تغییرات قیمت (Price chart) چیست؟

به طور معمول، تغییرات قیمت یك دسته از سهام را بر روی یك نمودار رسم می‌كنند، به این امید كه بتوانند تغییرات قیمت آن را در آینده پیش‌بینی كنند. این نمودارها در زمینه پیش‌بینی‌ تغییر قیمت سهام، اوراق قرضه و برگه‌های اختیار خرید و فروش سهم رسم می‌شوند.

بازار راكد (Bear Market) چگونه بازاری است؟

جو بدبینی حاكم بر بازار اوراق بهادار و وضعیتی كه مردم باور دارند، بازار سیر نزولی خواهد داشت. در این بازار همه فروشنده هستند و قیمت‌ها نیز به شدت كاهش می‌یابد.

بازار پررونق (Bull Market) چگونه بازاری است؟

به عكس بازار راكد، در این حالت مردم به آینده بازار خوش‌بین هستند و قیمت اوراق بهادار نیز در اثر هجوم مردم برای خرید رو به صعود است.

افزایش ناگهانی قیمت سهام چگونه است؟

افزایش ناگهانی قیمت سهام در پی یك دوره ركود یا كاهش قیمت سهام رخ می‌دهد.

روش دادوستد یك روزه اوراق بهادار (Day Trading) چگونه است؟

در این روش، سرمایه‌گذار سهام مورد نظر خود را در طول یك روز خریداری می‌كند و بار دیگر آن را به فروش می‌رساند تا به این ترتیب از نوسان قیمت آن سود ببرد.

افزایش سرمایه به چه معناست؟

افزایش سرمایه عبارت است از افزایش اسمی میزان سرمایه ثبت شده شركت یا به عبارت دیگر افزایش تعداد سهام منتشره توسط شركتهای سهامی. شركتها در مواقعی كه احتیاج به نقدینگی برای فعالیت های جدید یا توسعه فعالیتهای قبلی دارند از یكی از مزایای حضور در بورس یعنی اقدام به افزایش سرمایه می نمایند.تامین مالی از طرق مختلفی چون آورده نقدی، استفاده از اندوخته های سنوات گذشته، صرف سهام و یا تركیبی از موارد مذكور صورت می گیرد.اما شاید جالب باشد بدانیم كه یك شركت چگونه میزان سرمایه خود را و طی چه مراحلی افزایش می دهد. معمولا پس از پیشنهاد هیئت مدیره و ارائه طرح توجیهی و مشخص نمودن روش و محل سرمایه گذاری و میزان افزایش سرمایه، این افزایش به میزان مشخص به تصویب مجمع عمومی فوق العاده میرسد.

سپس در اختیار هیئت مدیره قرار گرفته و این هیئت پس از طی مراحلی با جلب رضایت سازمان بورس اوراق بهادار اقدام به ثبت افزایش سرمایه می نماید.طی این نوشتار برآنیم كه جزئیات دقیق تری برای یك افزایش سرمایه به همراه مستندات قانون تجارت و همچنین ذكر یك مثال ارائه نمائیم.تغییر در سرمایه شركت تنها در صلاحیت مجمع فوق العاده سهامداران شركت می باشد.لازم به یادآوری است كه این مجمع با حضور بیش از نصف سهام دارای حق رای و در نوبت دوم دعوت، با حضور بیش از یك سوم سهام به حد نصاب قانونی می رسد وهمچنین تصمیمات مجمع فوق العاده با اكثریت دو سوم آرا در جلسه رسمی معتبر است. (مواد ۸۳ و۸۴ و ۸۵ قانون تجارت جمهوری اسلامی ایران)

در مرحله اول هیئت مدیره شركت طرح توجیهی افزایش سرمایه را برای قرائت در مجمع فوق العاده آماده می كند و در این مرحله اجازه برگزاری مجمع فوق العاده را از سازمان بورس اخذ نموده و در روزنامه رسمی شركت اقدام به درج آگهی می نماید تا از كلیه سهامداران شركت دعوت به مشاركت در تصمیم گیری در این خصوص نماید. نماد شركت با این آگهی بسته شده و معاملات بروی سهام شركت متوقف می شود. مواد ۱۲۲ و ۱۲۳قانون تجارت، آدابی را برای تشكیل جلسات هیات مدیره مشخص نموده است. ماده ۱۲۲ قانون تجارت عنوان می كند كه ترتیب دعوت و تشكیل جلسات هیات مدیره را اساسنامه تعیین می كند ویك سوم مدیران را در صورتی كه حداقل یكماه از آخرین جلسه گذشته باشد می تواند دعوت نمایند، همچنین ماده ۱۲۳ قانون تجارت هیئت مدیره را موظف نموده تا برای هر یك از جلسات خود صورت جلسه ای تنظیم نموده و به امضای اكثریت مدیران حاضر در جلسه برساند.در مرحله دوم هیئت مدیره اقدام به اقدام به قرائت گزارش در خصوص میزان، نحوه و محل افزایش سرمایه نموده و از آن دفاع می نماید.حاصل جلسه تصویب یا عدم تصویب افزایش سرمایه است.

در صورت پذیرش گزارش توجیهی، در مرحله سوم تعداد سهام حاضر در مجمع فوق العاده برنامه زمان بندی اجرای این طرح را به تصویب سهامداران خواهد رسید.پس از مرحله تصویب طرح افزایش سرمایه توسط سهامداران، هیئت مجددا با در نظر گرفتن اصلاحات جدید اقدام به تصویب آن می نماید و تشریفات عملیاتی كردن افزایش سرمایه را شروع به كار می كند.ماده ۱۵۸ قانون تجارت طرق مختلف افزایش سرمایه را بدین صورت مشخص نموده است: آمده نقدی، مطالبات حال شده، انتقال سود تقسیم نشده یا اندوخته، اضافه ارزش سهام و تبدیل اوراق قرضه.در این مجال مراحل در حالت افزایش سرمایه از محل آورده نقدی و استفاده از اندوخته قانونی بیان می گردد.

پس از تصویب هیئت مدیره در حالت استفاده از روش آورده نقدی گواهینامه های حق تقدم به آدرس سهامداران قبلی یا به آدرس شركت كارگزاری كه این سهامدار آخرین بار در آنجا اقدام به معامله این سهم نموده است ارسال می گردد. پس ازآن، ارسال اطلاعیه ای برای بازگشائی نماد توسط سازمان بورس ارائه می گردد.(از زمان برگزاری مجمع فوق العاده زمان ارسال گواهینامه های جدید نماد شركت متوقف می باشد)سهامدار قبلی ۲ انتخاب دارد: یا مبلغ درخواست شده توسط شركت را به حساب اعلام نموده واریز نماید تا شركت از این محل سرمایه قبلی خود را افزایش دهد. اگر شخص مطالباتی از دوره های گذشته نداشته باشد، میبایست به ازای هر سهم مبلغ ۱۰۰۰ ریال كه همان ارزش اسمی سهام براساس قانون می باشد واریز نماید،یا اینكه حق تقدم را به قیمت بازار بفروش برساند تا خریدار جدید درخواست شركت را اجابت كند. در این مرحله طی دو ماه خرید و فروش حق تقدم در تابلوی بورس صورت خواهد پذیرفت.

طی این مدت هم نماد شركت و هم نماد حق تقدم قابلیت معامله دارد. طبق قانون هیئت مدیره اختیار تمدید استفاده از حق تقدم را نیز خواهد داشت.گاهی اوقات برخی از گواهینامه های ارسالی به سهامداران نمی رسد و لذا آنها نمی توانند از این حق قانونی خود استفاده نمایند لذا براساس قانون شركت به نمایندگی از همه سهامدارانی كه موفق به واریز وجه نشدند اقدام به عرضه این حق تقدم استفاده نشده می نماید.هرچند پس از پایان مهلت دو ماهه نماد حق تقدم شركت بسته شده بود،مجددا برای عرضه حق تقدم استفاده نشده نماد باز می شود.پس از طی این مرحله شركت اقدام به استعلام از بانك نموده و به همراه مصوبه مجمع فوق العاده و مصوبه هیئت مدیره براساس ماده ۱۶۳ قانون تجارت برای ثبت افزایش سرمایه به اداره ثبت شركتها مراجعه می نماید و اقدام به ارائه آگهی ثبت افزایش سرمایه و چاپ در روزنامه رسمی كشور خواهد نمود.

اما در صورتیكه افزایش سرمایه به روش استفاده از اندوخته ها باشد تنها مرحله آخر صورت می گیرد، یعنی شركت اقدام به دریافت استعلامی از بانك نموده به همراه مصوبه مجمع فوق العاده و مصوبه هیئت مدیره به ثبت افزایش سرمایه مبادرت خواهد نمود.

آموزش بورس و معیار ارزیابی شرکتها

این بخش از مقاله در وبلاگ پژواک و دیگر سایت‌ها انتشار یافته است. برای ارزیابی شرکتها معیارهای زیادی وجود دارد که در اینجا به توضیح مختصری درباره برخی از مهمترین مشخصه ها یی که برای ارزیابی هر شرکتی لازم به نظر می رسد می پردازیم.

مهمترین هدف در هر سرمایه گذاری اقتصادی کسب سود می باشد و اصولا اولین و اصلی ترین ملاک ارزیابی هر فعالیت اقتصادی سود آوری آن می باشد . برای بررسی سود آوری هر شرکتی ابزار مختلفی وجود دارد که به برخی از آنها می پردازیم.

اصولا هر شرکتی در ابتدای سال مالی یک پیش بینی از روند فعالیتهای خود می نماید . پس در نتیجه شرکتها در اول هر سال مالی و هنگام بودجه بندی یک سود برای سال مالی آتی خود پیش بینی می کنند که این سود متاثر است از فعالیت ها و برنامه هایی که شرکت برای سال مالی آینده خود در نظر دارد .

اگر سودی که شرکت برای سال آتی پیش بینی می کند را بر تعداد سهام آن تقسیم نمائیم سودی که پیش بینی می شود پس از پایان سال به هر سهم تعلق بگیرد بدست می اید که اصطلاحا به آن EPS پیش بینی شده می گویند که در ابتدای هر سال مالی از طرف شرکت اعلام می شود . معمولا شرکتها پس از گذشت مدتی از سال و انجام فعالیتهای پیش بینی شده بر اساس اینکه تا چه حد توانسته اند طبق پیش بینی عمل نمایند اقدام به اعلام درصدی که از EPS پیش بینی شده پوشش یافته می نمایند.

بعضی مواقع این درصد نسبت به زمان به حدی به پیش بینی نزدیک است که شرکت احتمال می دهد بتواند به سودی بیشتر از آنچه که در اول سال مالی پیش بینی کرده است دست پیدا کند. در این حالت شرکت اقدام به پیش بینی جدیدتر و بیشتری نسبت به پیش بینی قبلی می کند که اصطلاحا به ان تعدیل مثبت EPS میگویند.

گاهی اوقات هم شرکت پس از گذشت مدتی متوجه می شود که به هر دلیلی نمی تواند به سودی که پیش بینی کرده دست پیدا کند و احتمال می دهد سودی که در پایان سال کسب خواهد کرد کمتر از آن است که در ابتدا پیش بینی کرده و در نتیجه سود پیش بینی شده جدید را کمتر اعلام می نماید یا بعبارتی ان را تعدیل منفی مینماید.

از آنجا که این پیش بینی ها و تعدیلات آثار روانی زیادی در بازار و قیمت سهام شرکت دارد معمولا اکثر شرکتها سعی میکنند پیش بینی اول سالشان طوری باشد که در آینده مجبور به تعدیل منفی آن نشوند بلکه حتی الامکان تعدیل مثبت داشته باشند.

پس از اتمام سال مالی و تهیه صورت های مالی حسابرسی شده، سودی که شرکت در سال گذشته کسب کرده به صورت دقیق مشخص می شود و شرکت سودی که در سال مالی قبل به هر سهم تعلق می گیرد را اعلام مینماید که اصطلاحا به آن EPS تحقق یافته میگویند.

شرکتها برای اینکه بتوانند همواره در حال رشد باشند و فعالیتهای خود را توسعه دهند می بایست ۱۰% از سود کسب شده خود را برای اجرای برنامه های آتی در حساب اندوخته قانونی ذخیره نمایند.

جدا از حساب اندوخته قانونی، شرکتها برای انجام طرحهای سود آور خود در آینده و در نتیجه افزایش سود آوری در سالهای بعد معمولا درصدی از سود کسب شده خود را در حساب اندوخته طرح و توسعه نگهداری مین مایند تا پس از مدتی بتوانند با استفاده از این حساب طرحها و برنامه های سود آور خود را اجرا نمایند و بقولی روند سود آوری شرکت را افزایش دهند. هر چند با اینکار مقدار سودی که می تواند به سهامداران پرداخت شود کاهش می یابد ولی با توجه به اینکه اولا طبق قانون تا ۵ سال به این حساب (اندوخته طرح و توسعه) مالیاتی تعلق نمی گیرد و دوم اینکه در اکثر مواقع در صدی از سودی که توسط شرکت پرداخت می شود با کاهش قیمتی که معمولا سهام شرکتها پس از مجمع تقسیم سود دچار آن میشوند خنثی می گردد اگر با دید بلند مدت به سهام یک شرکت نگاه کنیم افزایش این حساب و بکارگیری آن در طرحهای سودآور یا افزایش سرمایه ها میتواند آینده ای خوب و روندی رو به رشد را برای شرکت در پیش داشته باشد.

پس از مشخص شدن این موارد شرکت مبلغی را به عنوان سود تقسیمی بین سهامداران اعلام می نماید و این مبلغ توسط مجمع عادی سالیانه تصویب می گردد و سپس بین سهامداران تقسیم می گردد. به سودی که به هر سهم پرداخت می شود اصطلاحا DPS می گویند. معمولا DPS یا همان سود تقسیمی هر سهم با قیمت سهم رابطه معکوس دارد. بدین معنا که هر چه درصد سود تقسیمی بیشتر باشد قیمت سهام شرکت پس از مجمع دچار افت بیشتری خواهد شد.

معیار دیگری که برای ارزیابی سودآوری یک شرکت مورد ملاک قرار میگیرد حاشیه سود آن شرکت است. حاشیه سود عبارتست از نسبت سود ویژه (پس از کسر مالیات ) به خالص فروش که واحد آن درصد می باشد و نشان می دهد به ازای هر ۱۰۰ واحد فروش چه مقدار سود عاید شرکت می شود. (این معیار معمولا برای مقایسه بین شرکتها استفاده می شود.)

معیار بعدی در ارزیابی شرکت ها نسبت p/e میباشد که خود دارای بحث مفصلی است ولی بطور خلاصه می توان این گونه گفت که p/e هر شرکت نشان دهنده دوره بازگشت سرمایه می باشد .به عبارتی نشان می دهد قیمت سهام شرکت چند برابر سود سالانه آن است.

اصولا p/e در گذشته یک نسبت است که با تقسیم قیمت بر EPS تحقق یافته بدست می آید ولی p/e برای آینده که با تقسیم قیمت بر EPS پیش بینی شده بدست می آید یک ضریب است.

بطور خلاصه شرکتها در صنایع مختلف دارای p/e های مختلف هستند .هر چقدر اطمینان بیشتری نسبت به سود آوری شرکت در آینده وجود داشته باشد آن شرکت یا صنعت می تواند p/e بالاتری بگیرد.

همانگونه که می دانیم نسبت p/e با قیمت رابطه مستقیم و با سود رابطه عکس دارد. پس در مواقعی که بازار احساس کند شرکت سود بیشتری از پیش بینی خود محقق خواهد کرد یا مواقعی که شرکت طرح هایی در دست اجرا دارد که باعث رشد سود آوری شرکت خواهند شد با افزایش تقاضای خرید برای سهام آن شرکت و در نتیجه افزایش قیمت نسبت p/e بالا خواهد رفت.

بطور کلی بهترین مقایسه این مورد مقایسه p/e شرکت با متوسط p/e صنعتی که شرکت در آن قرار دارد می باشد یا بعبارت دیگر می توان p/e شرکت را با p/e دیگر شرکت های هم گروه خود مقایسه نمود.

توجه به این نکته لازم است که این نسبت تنها یکی از معیارهای ارزیابی شرکتهاست و تصمیم گیری در مورد شرکتها فقط بر اساس این نسبت به هیچ عنوان توصیه نمی شود. با توجه به تعدد این گونه معیارها و اهمیت نسبی آنها در تصمیم گیری سعی خواهد شد بتدریج و در مباحث بعدی به تو ضیح و تکمیل آن بپردازیم.

درجه یا رتبه نقد شوندگی:

عبارتست از رتبه بندی شرکتها براساس تعداد دفعات و روزهایی که سهام یک شرکت در یک دوره معین (فرضا سه ماهه) مورد معامله قرار می گیرد.

هر چه تعداد دفعات و روزهایی که سهم در بازار معامله شده بیشتر باشد آن سهم دارای رتبه پایین تری می گردد.

اصولا در انتخاب یک سهم توجه به این نکته لازم است زیرا با توجه به ماهیت بازار سرمایه و از آنجا که شاید به اقتضاء زمان لازم باشد یک سهم را در زمان معینی بخریم یا بفروشیم لذا حتی الامکان باید سعی شود تا سهم انتخابی دارای درجه نقد شوندگی پایینی باشد.

بهترین حالت انتخاب از میان ۵۰ شرکت برتر از لحاظ رتبه نقد شوندگی می باشد.

ترکیب سهامداری و درصد سهام شناور:

اصولا هر شرکتی دارای یک یا چند سهامدار عمده می باشد .

البته شرکتها سهامدارانی را که بیش از یک درصد از سهام شرکت را دارا باشند بعنوان سهامداران عمده معرفی می نمایند. ولی معمولا سهامدار عمده به سهامداری می گویند که بیشترین درصد مالکیت را داشته باشد که معمولا یکی از شرکتها – سازمانها – نهادها و یا ارگانها دولتی یا غیر دولتی می باشد .

تاثیر مالکیت شرکتها یا سازمانها در یک شرکت را میتوان از ۲ جنبه بررسی نمود:

نکته اول اینکه اصولا شرکتها یا سازمانهای بزرگ به نوعی وظیفه مراقبت از سهام شرکتهای زیر مجموعه خود را دارند و از آنجا که رشد زیر مجموعه، رشد شرکت مادر را در پی خواهد داشت و یا به بیان دیگر رشد شرکت مادر در گرو رشد زیر مجموعه هاست لذا اصولا این گونه شرکتهای مادر برای رشد و توسعه زیر مجموعه خود تلاش می کنند و بالطبع باعث افزایش منافع سایر سهامداران نیز می گردند .

نکته دوم اینکه در صورتی که سهام اینگونه شرکتهای زیر مجموعه دچار مشکل شود توسط سهامدار عمده از آن حمایت می گردد. به نوعی می توان گفت سهامدارعمده (شرکت یا سازمان ) بطور غیر رسمی سهام زیر مجموعه اش را بازار گردانی می نماید. پس در زمان انتخاب و بررسی شرکتها توجه به این نکته که سهامدار عمده آن شرکت کدام سازمان یا شرکت سرمایه گذاری می باشد حائز اهمیت می باشد .

نکته مهم دیگر درصد سهام شناور شرکت است. سهام شناور عبارتست از کل سهام شرکت منهای آن قسمت از سهام که متعلق به دولت یا سهامداران اداره کننده است که حاضر بفروش سهام خود نیستند.

با توجه به اینکه اینگونه سهامداران درصد مالکیت خود در شرکت را تغییر نمی دهند پس عملا انجام معامله بر روی آن قسمت از سهام غیر ممکن است پس درصد سهام آزاد و قابل معامله هر شرکت یکی از نکاتی است که بر ارزشیابی ان شرکت تاثیر گذار است. طبق قانون تمامی شرکتها موظفند حداقل ۲۰% از سهام خود را بصورت شناور و آزاد داشته باشند .

ثبات نسبی سود آوری:

گذشته از مقدار سودی که شرکت در یک دوره کسب می کند تداوم و ثبات نسبی آن از اهمیت بالایی برخوردار است. بررسی روند سود آوری یک شرکت در دوره های گذشته می تواند پیش بینی نسبی از آینده به ما بدهد.

در سرمایه گذاری بر روی یک شرکت (خصوصا بلند مدت ) مهمتر از مقدار سود یک شرکت در یک دوره امکان تکرار آن سود در دوره های آینده است.

بعنوان مثال یک شرکت ممکن است در یک دوره با فروش قسمتی از دارائی خود (فرضا زمینی که سالها پیش خریداری نموده است) مقدار قابل توجهی سود شناسایی کند اصولا سرمایه گذاران باید بدانند این سود نهایتا در یک یا دو دوره قابل تکرار است و نمی تواند تداوم داسته باشد. لذا ارزش گذاری سهام شرکتها تنها بر اساس سود اعلامی آنها در یک دوره و عدم توجه به محل کسب سود و قدرت تکرار آن می تواند در آینده ما را با مشکل مواجه کند زیرا هیچ تضمینی برای تکرار این سود و حفظ ارزش سهام شرکت در آینده وجود ندارد.

روند انحراف پیش بینی eps:

عبارتست از سابقه شرکت در پیش بینیهای سود خود در گذشته و تا حدودی می توان بیانگر استراتژی شرکت در اعلام سود پیش بینی شده باشد. همانطور که قبلا گفتیم شرکتها در اول هر سال مالی یک سود پیش بینی شده اعلام می نمایند و در طول دوره آن را به دفعات تعدیل می نمایند. شاید با اهمیت تر از مقدار سود پیش بینی شده، روند انحراف آن باشد.

اصولا یکی از اصلی ترین ابزارهای بررسی در هر مورد نگاه به گذشته و سابقه شرکت در آن مورد است. بررسی روند پیش بینی های سود یک شرکت در گذشته می تواند درجه اعتماد ما به پیش بینیهای آینده را مشخص کند.

فرضا برخی شرکتها در اول هر سال سودی بیش از آنچه قابل دستیابی باشد را اعلام و سپس بعد از مدتی اقدام به تعدیل منفی ان می نمایند و بر عکس آن برخی دیگر همواره سود پیش بینی خود را با احتیاط اعلام می نمایند و معمولا در طول دوره بتدریج آن را افزایش می دهند در اکثر این موارد بررسی گذشته می تواند درک درستی از آینده به ما بدهد.

منبع: مجله اینترنتی پارسی گو
درج این مطلب تنها با ذکر منبع و لینک به مجله اینترنتی پارسی گو (www.parsigoo.com) بلامانع است.