مجله اینترنتی پارسی گو: ایرانی ها از دیرباز در شب یلدا با برگزاری جشن و دورهمی های شاد، طولانی ترین شب سال را سپری می کنند. در این مطلب ابتکارات و تزئینات شب یلدا، ایده های مهمانی شب یلدا و نیز خوراکی های معروف و پذیرایی در شب یلدا معرفی شده است. پس برای برنامه ریزی شاد برای شب یلدا با ما همراه باشید:
شب یلدا یا شب چله: نگاهی به تاریخچه شب یلدا
شب یلدا یا شب چله یکی از کهن ترین جشن هایی است که در ایران گرفته می شود. این جشن در طولانی ترین شب سال گرفته می شود که به آن شب یلدا می گویند. در حقیقت جشن و دورهمی در طولانی ترین شب سال همان جشن شب یلدا یا جشن شب چله است.
شب چله همچون بسیاری دیگر از جشن ها و آیین های ایرانی ریشه در باورها و رویدادهای کیهانی دارد و خورشید در حرکت خود، در آخرین شب پاییز به پایین ترین نقطه افق جنوب شرقی می رسد و این اتفاق موجب می شود تا طول روز کاهش یافته و شب طولانی شود و به همین دلیل است که شب یلدا طولانی ترین شب سال محسوب می شود.
شب یلدا برگرفته از واژه ای سریانی است. یلدا یعنی زایش و شب چله هم مترادف شب یلدا می باشد. چراکه چهل روز اول زمستان چله بزرگ و بیست روز بعدی را چله کوچک می نامند. ابوریحان بیرون از جشن شب یلدا به عنوان میلاد اکبر نام برده است.
در گذشته آیین هایی در این شب برگزار می شده که مهمترین آن جشن شبانه یا بیداری تا بامدا است. در این جشن اقوام دور هم جمع شده و تا طلوع خورشید بیدار می مانند و با خوراکی های مختلف و قصه گویی و… شب خود را سپری می کردند. در بعضی نقاط در شب یلدا گرد آتش جمع شده و جشن می گرفتند و نذی یا ولیمه ای با نام میزد پش می کردد. میزد با توجه به فرهنگ هر منطقه متفاوت بوده و ولیمه ای با گوشت، نا، شیرینی و حلوا بوده است.
لیست خرید شب یلدا
شب یلدا در حال حاضر با دورهمی های متفاوت برگزار می شود. اما مهمترین وجه شب یلدا، خوراکی های جذاب این شب است. در این شب با خرید هندوانه و انار و سیب و خیار و پرتقال به عنوان میوه و با خرید گردو و فندوق و پسته و کشمش و تخمه و شکلات و شیرینی به عنوان تنقلات می توانید سب خرید خود را برای یک برنامه ریزی شاد برای شب یلدا کامل کنید:
لیست خرید شب یلدا
دورهمی و مهمانی های خانوادگی در شب یلدا یا شب چله
یکی از آداب و رسوم برگزاری شب یلدا، سپری کردن این شب در کنار بزرگتر های فامیل است. ایرانی ها شب یلدا را در منزل پدربزرگ و مادربزرگ سپری می کنند و برای این مهمانی و دورهمی شاد، همه اقوام دور هم جمع می شوند. برنامه های مختلفی نظیر بازی های کودکانه، قصه گویی و قصه خوانی توسط بزرگترها و خوردن خوراکی های متنوع و خوشمزه در این شب اجرا می شود.
برگزاری جشن شب یلدا در کنار بزرگتر های فامیل
اگر می خواهید جشن شب یلدای فراموش نشدنی داشته باشید این جملات را به خاطر بسپارید:
۱. صله رحم و دید و بازدید از اقوام در این شب عمر را طولانی می کند. پس بزرگترهای فامیل را فراموش نکنید.
۲. جشن شب یلدا بهترین فرصت برای کنار گذاشتن کدورت هاست. پس اگر خدای نکرده با کسی مشکلی دارید، از فرصت این شب و این جشن استفاده کنید و برای آشتی پیش قدم شوید.
۳. جشن شب یلدا باید یک جشن ساده باشد تا همه بتوانند در آن شرکت کنند. پس شب یلدا را تشریفاتی و تجملاتی برگزار نکنید. کافیست یک شام ساده و سالم، و خوراکی هایی نظیر هندوانه و انار تهیه کنید و به این بهانه همه را دور هم جمع کنید.
۴. شب یلدا فرصت خوبی برای خواندن قرآن، تفأل به دیوان حافظ و خواندن قصه و داستان های اصیل ایرانی است. البته با برنامه ریزی این کار را انجام دهید و زیاده روی نکنید. می توانید از بزرگتر ها بخواهید قصه بخوانند. از کسی که با اشعار حافظ آشنایی دارد بخواهید تا فال حافظ بگیرد و از یک نفر که صدای خوبی دارد بخواهید جشن را با قرائت قرآن آغاز کند.
۵. عکس های یادگاری جشن شب یلدا را فراموش نکنید و با لبخند و خنده، خاطرات شیرین این شب را ماندگار کنید. البته فراموش نکنید که در این کار هم نباید زیاده روی کرد.
۶. بچه ها را فراموش نکنید و حتما برای آنها بازی های کودکانه در نظر بگیرید. خواندن داستان های کودکانه، تدارک بازی های کودکانه و نیز تهیه خوراکی های مورد علاقه کودکان می تواند این شب را برای آنها نیز ماندگار کند.
برای جشن شب یلدا هندوانه و انار را فراموش نکنید
بازی های کودکانه ویژه شب یلدا و مهمانی های خانوادگی
برای داشتن برنامه ریزی شاد برای شب یلدا به هیچ وجه نباید کودکان را فراموش کرد! در این بخش و به نقل از «سرسره» ۳ بازی کودکانه ویژه شب یلدا را آموزش می دهیم. این بازی مناسب رده های مختلف سنی است و با راهنمایی و آموزش یکی از بزرگترها آغاز می شود. با ما همراه باشید:
بازی چالش حافظه برای شب یلدا
بازی چالش حافظه را می توانید به صورت یک گروه بزرگ که دور تا دور اتاق نشسته اجرا کنید. این بازی مناسب گروه های سنی مختلف است. اما برای کودکان کم سن‌تر باید جملات ساده و روانی در نظر گرفت. انجام بازی به این شکل است:
افراد در یک دایره می‌نشینند و نفر اول با گفتن یک جمله کوتاه به سلیقه خودش بازی را شروع می‌کند:
«رفتم مهمانی.»
نفر دوم جمله را از ابتدا تکرار می‌کند و یک جمله کوتاه دیگر به این جمله اضافه می‌کند:
«رفتم مهمانی و خاله‌ام را دیدم.»
نفر سوم هم این دو جمله را از ابتدا تکرار می‌کند و جمله کوتاه دیگری به انتهای آن اضافه می‌کند:
«رفتم مهمانی و خاله‌ام را دیدم که دسته‌گلی در دست داشت.»
و بازی به همین ترتیب ادامه پیدا می‌کند که هر شرکت‌کننده جملات را از ابتدا تکرار می‌کند و جمله کوتاهی به آن می‌افزاید. هر کس که کلمه‌ای را جا بیندازد، از بازی حذف می‌شود و برنده بازی کسی است که بتواند تا جایی جملات را بی‌نقص تکرار کند که همه از بازی حذف شوند. این یکی از بازی های کلامی است که حافظه را هم تقویت می کند.
بازی دسته جمعی پرتقال را بده برای شب یلدا
فعالیت فیزیکی در این بازی نقش عمده‌ای دارد، بنابراین این بازی را می‌توانید کودکانه انجام دهید یا در جمع‌‌هایی بازی کنید که افراد مسن‌تر تمایلی به بازی ندارند و جوان‌ترها اکثریت جمع را تشکیل می‌دهند. شرکت کنندگان را به سه گروه خانم‌ها، آقایان و کودکان تقسیم‌کنید. تعداد افراد گروه‌ها اهمیتی ندارد.
به هر گروه یک پرتقال بدهید. نفر اول دستش را مشت می‌کند و پرتقال را داخل گودی آرنجش قرار می‌دهد؛ یا به عبارتی با استفاده از ساعد و بازوی خمیده، پرتقال را نگه می‌دارد. هر شرکت کننده وظیفه دارد پرتقال را بدون افتادن به نفر بعدی تحویل دهد. چالش این بازی در آن است که هیچ کس مجاز نیست از انگشتانش استفاده کند و پرتقال‌ها باید فقط با استفاده از ساعد و بازو از شخصی به شخص بعدی منتقل شوند. پرتقال از دست هر دو نفری که بیفتد، آنها از بازی حذف می‌شوند و برنده هر گروه کسی است که در نهایت بعد از حذف کلیه رقبا پرتقال به دست باقی بماند.
مسابقه اسمارتیز برای شب یلدا
برای این بازی کودکان به دو گروه تقسیم می‌شوند و در دو دایره روی زمین می نشینند. معمولا یک بزرگتر به عنوان داور انتخاب می‌شود. در مرکز دایره هر گروه یک کاسه پر از اسمارتیز قرار بدهید و به هر بازیکن یک نی و یک کاسه کوچک یکبار مصرف بدهید. بعد از اعلام آغاز بازی به وسیله داور ، هر شرکت‌کننده با استفاده از نی و به داخل کشیدن هوا اسمارتیزها را از ظرف مرکز گروه به کاسه خودش منتقل می‌کند.
برنامه ریزی نحوه و ترتیب برداشت اسمارتیزها برای گروه‌ها مهم است چون در غیر این صورت ممکن است سر شرکت کنندگان به هم برخورد کند. داور از بالا به بازی نظارت می‌کند و از هر نوع تقلب جلوگیری می‌کند. گروه برنده، گروهی است که سریع‌تر ظرف اصلی اسمارتیز را خالی کند.
تزئینات سفره شب یلدا
تزئین سفره شب یلدا یکی از جذابیت های این شب است. خانم ها و دخترخانم ها همواره می کوشند تا با تزئین مناسب سفره جشن شب یلدا اوج هنرنمایی و سلیقه خود را نشان دهند. در این بخش چند نمونه از طراحی سفره شب یلدا را تقدیم می کنیم. فراموش نکنید در این اوضاع اقتصادی و گرانی، سفره شب یلدا می تواند با ساده ترین شکل ممکن اما به زیبایی چیده شود:
سفره ساده شب یلدا با دیوان حافظ و میوه و آجیل
سفره آرائی شب یلدا با میوه و شیرینی و نان
میوه تخمه انار هندوانه و تنقلات سفره آرایی ویژه شب یلدا
سفره ساده اما جذاب ویژه شب یلدا با انار و تنقلات
سفره جذاب و ساده ویژه جشن شب یلدا
چیدمان جذاب سفره شب یلدا میوه و تنقلات و حافظ با شیرینی و چای
چیدمان متفاوت سفره شب یلدا با میوه و شیرینی و تنقلات
در پایان ضمن تبریک جشن شب یلدا و آرزوی سلامتی و شادکامی برای همه شما مخاطبین عزیز، بار دیگر تأکید می کنیم که سفره یلدا با توجه به شرایط نابسامان کشور به لحاظ اقتصادی، نباید تشریفاتی و آنچنانی باشد. بلکه با برنامه ریزی شاد برای شب یلدا می توان جشنی با سادگی و نشاط ترتیب داد و سفره ای ساده اما جذاب چید و از این شب طولانی سال لذت برد.
منبع: مجله اینترنتی پارسی گو
درج مطالب مجله اینترنتی پارسی گو با ذکر منبع (www.parsigoo.com) بلامانع است.